Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

I Legnanesi (I Legnanes), i en 'na cumpagnia teatral specialisada in cumedie en lengua lumbarda, in dialet legnanes.

La növa furmassion

El grüp l'è stai cread par schers da Felice Musazzi ind al uratori de Lignarel, a Legnan ind al 1949. Par el mutiu che l'uratori l'era apena maschil, ma gh'era bisogn de recità anca una qual part da dona, i erun i stess om a travestiss.[1]

E l'è stai propi el travestiment a purtagh sücess: el risültad l'era difati la satira d'la tipica dona lumbarda. Grassie a quest, "I Legnanesi" i en divegnüd la püssè famusa cumpagnia teatral en travesti d'Italia.

In urigin, i atur de I Legnanesi i erun miga d'i prufesiunista e i evun gnanca fai d'le scole de teater. Ancasì, la diversa estrassion sucial, insema a un po' de irunia in sü a la vera prufession, i han 'iütad el grüp a fà d'i spetacul ancamò püssè ridicul.

Persunagg

Modifega
 
El triu uriginal

I prutagunista d'le cumedie de I Legnanesi i en i Colombo, 'na famija faia da tri persune: Teresa l'è la dona de curtil interpretada in urigin da Felice Musazzi e adess da Antonio Provasio; Mabilia l'è la fiöla che la laura in filanda, da semper de magiur età e gnamò spusada, interpretada in urigin da Tony Barlocco e adess da Enrico Dalceri; Giuan l'è el marì che'l fà l'uperari in funderia, interpretad all'inissi da Carletto Oldrini e pö da Luigi Campisi. Tra i tri, quela che l'è semper al center de tüt, par impurtansa e cumicità, l'è la Teresa.

Cun el passà d'i stagion, el patheon d'i persunagg l'è cressüd semper püssè e'l s'è arichid de figüre che i gh'àn uramai 'na part impurtanta in d'la cumpagnia. Tra tüti, quela che l'è diventada praticament imancabil l'è la cüsina Pineta, interpretada da Alberto Destrieri, menter la Chetta, interpretada da Valerio Rondena, l'è vüna d'i don dal curtil, antagunista d'la Teresa che in de la sò version uriginal l'era interpretada da Renato Lombardi.

Alter persunagg stabil i en el sindich intepretad da Giordano Fenocchio e'l prevost Don Pietro Cazzaniga interpretad da Danilo Parini.

La Carmela, la Mistica, la Rosetta, la Duina, la Maria e la Paolina, i en i alter don dal curtil, interpretade rispetivament da: Maurizio Albè, Giovanni Mercuri, Mauro Quercia, Daniele Chiodini, Mario Raimondi e Simone Pescatori.

L'ambientassion tipica d'le lur cumedie i en le classiche de ringhera lumbarde e la vita de curtil che la gira dinturnu ai persunagg.

In dal panurama teatral lumbard, I Legnanesi i en el grüp püssè impurtant, e vüna d'le cumpagnie dialetai püssè cunussüde d'Italia.

Le storie i cuntun d'i custüm e d'le tradission de la lumbardia. Par quest i han decis de recità in legnanes, vün d'i dialet de l'insübrich, anca se in d'i ültim temp, cun l'ubetiu da es cumprensibil anca de föra da la zona Galu Italica, el triu el dröva semper püssè un mistüron italu-insüber, cun una mudernisassion d'i test d'urigin del Musazzi, e cun l'inseriment de argument dal mument e de pulitica nassiunal.

Curiusità

Modifega
 
El munüment de la Teresa
  • Par ricurdà el fundadù d'la cumpagnia Felice Musazzi, la cità de Legnan l'ha miss de frunt al tribünal citadin un mascheron de bruns cun la facia d'la "Teresa", persunagg simbul de l'atur. Tra i titul de le sò opere ricurdade in sül munüment, cun miga poche discüssion da part d'le 'uturità giüdissiarie, l'è staia tirada föra: Chi vusa püssé, la vaca l'è sua!, mod de dì legnanes che'l vör dì "Chi vusa püssè el vens una causa", cun ironich riferiment al sit de frunt al qual se tröva la statua.

El repertori

Modifega
  • E un dì nacque Legnarello (1949)
  • Sem nasü par patì... e patèm (1950)
  • Miracolo a Legnano (1951)
  • Bu... cumé bulèta (1952)
  • Tanti có tanti süch (1953)
  • Fam füm e frec (1954)
  • 1900 vòltas indré (1955)
  • Teresate (1956)
  • Va la batèl ca sèm sü tüti (1957)
  • Tela là la lüna (1959)
  • Süch e melun a só stagiun (1960)
  • Teresa e Mabilia show in famiglia (1961)
  • Va la batèl! 1962 (1962)
  • Teresa di notte (1965)
  • I lensö di ier e d'incö (1966)
  • Teresa degli spiriti (1967)
  • Fam füm frec e fastidi (1968)
  • Oh vita oh vita straca (1969)
  • Chi vusa pusé a vaca l'é sua (1970)
  • E la bulèta la va la va... (1971)
  • Teresa story (1972)
  • I pover crist superstar (1973)
  • Regna la rogna (1974)
  • Un due tre... cìapal ca'l gh'é (1977)
  • Il cortile dei miracoli (1979)
  • Lasciate che i pendolari vengano a me (1982)
  • La scala è mobile (1987)
  • Va là tramvai (1988) (miga miss in scena)

Riferiment

Modifega
  1. Claudio Bernardi, Storia essenziale del teatro
  2. Scheda dal Film in sü l'IMDb.com

Vus curelade

Modifega

Ligam in sü la red

Modifega