Avicenna

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Avicenna (latinizasiù del sò véro nòm: Abū ‘Alī al-Husayn ibn ‘Abd Allāh ibn Sīnā, en àrabo: ابو علی الحسين بن عبد الله بن سينا), cunusìt apò a col nòm de Ibn Sīnā , l'è stat en filòzofo, scritùr, dutùr en midizìna e scensiàt de la Pèrsia. El s'è 'nteresàt a divèrse scènse, sura de töt l'astronomìa, l'alchimìa, la e la psicologìa.

'N desègn antìco del 1271 che 'l ritràe l'Avicènna

L'è nasìt ai 7 de óst del an 980 a Afshena, de le bànde Bukhara, che alùra la fàa part de la pruvìncia de Khorasan, en Pèrsia, e al dé d'encö 'nvéce l'è 'n Uzbekistan, e l'è mórt a Hamadan, endèl més de zögn del 1037 .

I sò discèpoi i la ciamàa Cheikh el-Raïs, el prìncipe dei sàe, el piö grant dei dutùr, el maèstro per ecelènsa o el tèrs maèstro (dòpo de Aristotele e Al-Farabi).

La sò òpera l'è enòrme, quàze 270 tìtoi sùra la filizofìa e la scènsa, 'ntra i quài gh'è la sò autobiografìa, completada del sò discèpol al-Juzjani.

La sò òpera de midizìna piö 'mportànta l'è 'l al-Qanun (o "el Cànone"), che al sò tép l'ìa piö cunsideràt amò che i lìber de Razés o del Galeno.

El Cànone l'è stat ambiàt a Gorgan, proseguìt a Rayy e completàt a Hamadan e l'è 'l piö gran laurà che 'l g'ha mitìt ensèma, con presapóch en miliù de paròle. Al sò tép el Cànone l'è stàt risiìt bé de la cumunità scentìfica de l'época e la cumprindìa 5 lìber (I- Generalità, II- Matéria mèdica, III- Malatìe del có ai pè, IV- Malatìe mìa specìfiche dei òrgani, V- Dróghe compòste).

Vün d'i persunàgg ch'i hann stüdiàa püsee Avicenna l'è el dutùr tünisìn Sleim Ammar.