Darf

El cümü de Darf el se tróa a la conflüènsa del fiöm Dès e 'l fiöm Òi, entùren a 'na culinèta de arenària rósa postàda en mès al fónt de àl de la Al Camònega ciamàda Montécol e colocàda pròpe endóche se 'mbóca la Al de Scalf. El cunfìna coi cümü de Àngol, Artògne, Ézen, Giànech, Piancógn e Rógn (BG).

Del teretóre comünàl fà part apò a le frasiù de Boér, Pelalégor, Gorsù, Scià, Erbàn, Angù, Bèsem, Codelàch, Montècc e Còrna.

El cèntro comünàl el se tróa a 220 meter d'altèsa sùra 'l leèl del mar.

Stória

La prezènsa de cumunità umàne zamò en época preistòrica l'è testemognàda de le divèrse inciziù rüpèstre 'ntra le quàle le piö 'mportànte i è chèle che se tróa en località Atóla (sit ciamàt dei "Córegn Frèsch"), ai pè del Montécol, e 'ndel Parch Comünàl de le inciziù rüpèstre de de Lüìne, isé come i ogècc de l'Età del Bróns (terecòte al Lach Móro, segür de bróns söl Montécol)^[2]

Se g'ha póche nutìsie sö la prezènsa en época romàna. Dei tép de le invaziù barbàriche g'harès de éser la necròpoli troàda endel 1808 de le bànde de la frasiù Córna e le tombe scuprìde 'ndel 1939 e 'ndel 1958 arènt al Municìpio.^[2]

Endel Medioévo el cèntro piö 'mportànte l'ìa Montècc endóche par che ghe fös apò a 'n pórt (amò 'ncö gh'è 'na piàsa ciamàda "Piàsa del Pórt"). L'abitàt l'ìa duminàt de 'n Castèl con funsiù de controlà i tràfech comerciài co la part piö àlta de la Al Camònega e co la Al de Scalf. Endel 1200 l'è regordàt come burgus furnìt de 'n castrum, endóche gh'ìa séde la cüria, che gh'ìa ciapàt el pòst de la piéf de Rògn che oramài la gh'ìa perdìt emportànsa.^[3]

Endel 1047, l'imperadùr Enrico III l'estetöés Darf a Córt Regia, e 'l stabelés che i abitàncc de la Al de Scalf i nàghe en nacc come per tradisiù a portà a Darf ògna an 1000 lìbre de fèr. Chèsto öl dì che a Darf gh'ìa de stàga 'n vicàre imperiàl.^[2]

Endel sècol XV la Repüblica de Venésia la iàpa el contròl de la Al Camònega e la fà sbàter zó töcc i castèi de la àl, el Castèl de Montècc isé el vé distrügìt e al dé d'encö rèsta óter che póche ruìne. Póch agn dòpo 'na fràna aluviunàla la g'ha sotràt quàze del töt el bórch de Montècc che de alùra el riarà mìa piö a ìga l'emportànsa che 'l gh'ìa prìma.

'N ótra aluviù la g'ha devastàt i abitàcc de Darf endel 1923. L'evènt l'è cunusìt come 'l dizàster del Gleno e 'l gh'ìa caüzàt la mórt de 150 persùne.^[2]

Endel 1929 al cümü de Darf gh'è stat agregàt i teretóre dei cümü de Erbàn e Gorzù che vignìa suprimìcc. Endel 1959 le frasiù de Bèsem de Sùra e Có de Lach le vognìa destacàde del cümü de Angol e agregàde a Darf.

Ai 8 de màgio del 1968 el cümü el ciàpa la denuminasiù uficiàla de Darfo Boario Terme (prìma el se ciamàa apéna "Darfo", e ai 28 de zenér del 1969, el decrét del Presidènt de la Repüblica n.38 el stabelés che Darf el ciàpa el tìtol de "Cità".

Evulusiù demogràfica

Abitant censid

Riferimèncc

↑ Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2015.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Gaetano Panazza e Araldo Bertolini, "Arte in Val Camonica" - Industrie grafiche bresciane, Brescia 1984 - pag. 159
↑ Irma Valetti Bonini "Le Comunità di valle in epoca signorile", Università Cattolica del Sacro Cuore - Milà, 1976 - pag. 29

Comü dela Al Camonega

Àngol • Artògne • Bèrs Dém • Bèrs • Bièn • Bùren • Braù • Bré • Co de Pút • Córten • Còsta Ulpì • Darf • Dò • Ézen • Édol • Èza • Gnàrt • Sèler • Servé • Sét • Simbèrch • Siidà • Incüzen • Giànech • Lós • Lùzen • Lùer • Malégn • Malòn • Mòn • Osèm • Paspàrt • Paìsch Loé • Piancógn • Pizógne • Prèsten • Plà • Punt de Lègn • Rógn • Saviùr • Sedégol • Séf • Sónech • Temö • Viù

[1] Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2015.

[panazza-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Gaetano Panazza e Araldo Bertolini, "Arte in Val Camonica" - Industrie grafiche bresciane, Brescia 1984 - pag. 159

[3] Irma Valetti Bonini "Le Comunità di valle in epoca signorile", Università Cattolica del Sacro Cuore - Milà, 1976 - pag. 29

[1]

[2]

[3]