Dì

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna.

El dé come unità de tép el g'ha divèrse acesiù. Del pónt de vìsta astronòmic eziste 'l dé sideràl, el dé sulàr véro e 'l dé sulàr médio,

'Na fóto trücada, endóche se pöl véder el müimènt del sul, cói efècc söl panoràma

Endèl üzo civìl de töcc i dé, se dopèra chèl che l'è definìt cóme dé sulàr médio, cioè furmàt de 24 ùre che corespónt a 86400 segóncc.

Sicóme che la rotasiù de la tèra la ralènta de piö o méno 1.7 ms al sècol, la dürada média del dé sulàr véro al dé d'encö l'è apéna apéna de piö de 86400 segóncc, isé, a belazìne a belazìne, el dé astronòmic el rèsta 'ndré respèt a chèl civìl. Endèi öltem agn, póc méno de 'n segónt al an. Isé, a cumincià del 1972, 'na quac vólta, s'è zontàt en segónt a la fì del 30 de zögn o, piö de spès, a la fì del 31 de dezèmber. Chèsto segónt en piö l'è ciamàt segónt bisestìl, Enfìna al 2005 gh'è stat 23 segóncc bisestìi.

Endèl parlà de töcc i dé, la paròla dé l'è dopràda apò a per indicà le ùre de ciàr, per fa distinsiù có le ùre de scür che se üza ciamàle nòt.