Fraxinus ornus
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna. |
El Fraxinus ornus (en bresà: Fràsen; en lombart ocidental: Fràssin) l'è 'na piànta de la famìa de le Oleaceae de 4-8 méter de altèsa, uriginàre de l'Euròpa meridiunàl e de l'Asia minùr,
| Fraximus ornus L. | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 el Fràsen
| ||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Nomm binomial | ||||||||||||||
| Fraxinus ornus L. |
Descrisiù
ModifegaEl trónc el va sö drit apéna apéna 'n pó storzegnàt, cói ram opòsti che àrda 'n sö. La scórsa le lìsa ma mìa löstra e la tìra al grìs. I böcc i tìra al rós e i è peluzècc. La chiòma l'è grànda e l'è furmàda de fòie che d'envéren le cröda.
Le fòie i è opòste e imparipenàde, cón 5-9 fuiulìne (piö de spès i è 7). Le fuiulìne laterài i è lónghe 5-10 cm, le g'ha la fùrma de 'n öf piötòst bislónc col gambì cürt e i è làrghe 'na tèrsa part de la longhèsa. La fuiulìna centràl, envéce, l'è làrga presapóc la metà de la sò longhèsa; la bànda de 'n sìma de la fòia l'è d'en bèl culùr vért chèla de sóta 'nvéce l'è piö ciàra e 'n bris pilùza dré a le nervadüre.
Le 'nfiurescènse i è a fùrma de canù del furmintù, che de sòlit le vé söla pónta del ram o a la sèa de la fòia; i fiùr de sòlit i è ermafroditi, pröfömàcc e biànc
El fröt l'è 'na sàmara bislónga de 2-3 cm de longhèsa, condèn giandì apéna de presapóc en centìmetro.
-
La piànta fiurìda. -
I fröcc. -
Le fòie e i fiùr. -
La scórsa.
Distribusiù
ModifegaSe 'l tróa endel'Euròpa meridiunàl e 'ndel'Asia minùr. El cunfì setentriunal de 'l sò areàl i è le Àlpi e la àl del Danubio, chèl orientàl l'è Siria e l'Anatòlia.
'N Itàlia se 'l tróa facilmènt en töta la penìzola, de la fàsa prealpìna del Cars, enfìna ai lac lombàrcc; el rìa nfìna al cör de le Àlpi 'nfìna 'nvers i 600-700 m de altèsa. Endèla pianüra padàna 'nvéce se 'l tróa de rar fés,
Üzo
ModifegaEl Fraxinus ornus l'è 'na spéce specie ütil per la silvicültüra, perché la pöl véser cunsideràda 'na spéce piuniéra, dàto che la rezìste bé a cundisiù climàtiche difìcii e la se adàta bé per rimboscà i teré sèc, calcàrei o argilùs.
El sò lègn l'è bù per brüzà 'ndèla stüa, ma l'è apò doperàt per la custrusiù de la mubìlia.