Nòza

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Nòza (en Italià Nozza) l'è 'na frasiù del cümü de Istù, en val Sàbia, Pruvìncia de Brèsa, postàda a 1,5 km del sò capolöch comünàl, dré la stràda statàl SS237 "del Càfer" (che de Brèsa la mìna 'nvers el Trentì) en corespondènsa de la cungiunsiù con dò stràde pruvinciài che mìna 'nvèrs la Val Trómpia: la stràda pruvinciàl SP-III che la pàsa de Cast e Ludrì e pò la fenés a Brós, e la stràda pruvinciàl SP-50 che la pàsa per Löèm e Marmintì e la rìa a Taèrnole. La Nòza la se tróa a la conflüènsa del torènt omònim col Cés.

Stória

Divèrsi ritroamèncc i testemógna de 'n ensediamènt romàno alméno a pàrter del prim sècol dòpo del Signùr. De custrusiù medievàla l'è 'nvéce la Ròca de La Nòza, castèl furtificàt che però l'è rüdìt oramài a póche préde, e che 'nsèma a le ròche de Sàbio, Boàren, Müra e Bernàch, la furmàa 'l sistéma militàr de diféza de la àl. Se sà mìa de precìzo quan che la sàpe stàda fàda sö ma 'ndèl sècol XII, ai tép de le béghe 'ntra Brèsa e Bèrghem rezülta che la sàpe stàda dopràda (ensèma con chèla de Sàbio) come prizù per 'na sesantìna de nòbii bresà.

La Nòza l'è lüminàda endèl "Estimo Visconteo" del 1385 come cümü autònomo e l'è restàda endependènta 'nfìna al 1928, quan che 'ndèl quàder de la riorganizasiù de le autonomìe locài, l'è stàda agregàda a Vistù.

Arènt ai rèscc de la Ròca gh'è la cizulìna de San Stèfen (sècol XVI?) con dét afrèsch de époche diferènte.