Giuseppe Impastato

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Giuseppe Impastato, piö cunusìt col nòm de Peppino (Cinisi, 5 de zenér del 1948 - 9 de màgio del 1978) l'è stat 'n ativìsta italià empegnàt endèla lòta cùtra la mafia. L'è stat copàt dei mafiùs condèna bómba piasàda sóta 'l sò còrp, ligàt söi binàre de la ferovìa.

Peppino Impastato endèl 1977

Biografìa

Giuseppe Impastato l'è nasìt a Cinisi, endèla pruvincia de Palermo, ai 5 de zenér del 1948, de 'na famìa de mafiùs: sò pàder Luigi l'ìa stat mandàt al cunfì sóta 'l fascìsmo, el sò zìo e dei óter parécc i ìa mafiùs e 'l chignàt de sò pàder l'ìa 'l boss Cesare Manzella, saltàt pelària pò a lü söndèna Alfa Romeo Giulietta endèl 1963.

I rèscc del sò zìo i éra stàcc troàcc ensìma a dèle piànte de limù a sentenér de méter de distànsa del büs fat de l'espluziù. Peppino l'ìa restàt traumatizàt e l' gh'ìa dit: « Éla stàda la Mafia? se l'è stàda la màfia alùra mé ghe faró la guèra töta la vìta… » .

Amò de s•cèt, el gh'ìa tacàt béga cól sò bubà, che 'l l'ìa casàt vià de cà. Isé, 'l g'ha ambiàt la sò atività pulitico-cültüràla antimafiùza e 'ndèl 1965, el g'ha fondàt el giornàl L'idea Socialista, e 'l g'ha aderìt al PSIUP (« Partìt Socialìsta Italià de l'ünità Proletària»). A pàrter del 1968, el g'ha dirigìt le atività dei grùpi de la Nöa Sinìstra. El g'ha dirigìt apò a la lòta dei contadì espropriàcc ai tép de la custrusiù de la tèrsa pìsta de l'aeropórt de Palermo (söl teretóre del cümü de Cinisi). El g'ha fat atività apò a 'n favùr dei operài e dei dizocupàcc.

Endèl 1975 el g'ha furmàt el grùpo Musica e cultura que 'l gh'ìa l'obietìf de organizà manifestasiù cültüràle: müzica, teàtro, dibàtiti, ecc. Endèl 1976, el mèt en pé Radio Aut, 'na ràdio endependènta e autofinansiàda. El progràma piö scultàt l'ìa Onda pazza (ónda màta), 'na trasmisiù satìrica endóche 'l tiràa 'n gir pulìtich e mafiùs e 'l ciamàa Cinisi col nòm de Mafiopoli. Con chèsta trasminsiù el denunciàa i afàre mafiùs de Cinisi e de Terrasini, en particolàr el mitìa 'n piàsa le tràme del « padrì » locàl, el boss Gaetano Badalamenti che 'l lüminàa mai per nòm ma 'l ghe dàa 'l scötöm de Tano Seduto. Chèst'öltem el gh'ìa 'n ruòlo de prim pià endèi tràfich internasiunài de dróga.

Però, apò a se i fàa töta chèsta atività antimafiùza, Peppino e i sò sòci i ìa cunsideràcc dei elemèncc de distürbo per le autorità del paés. Giovanni, el fredèl de Peppino el g'ha dit 'na ólta deànti a la cumisiù antimàfia italiàna che: « Sömeàa che 'l Badalamenti l'ìes apresàt dei carabiniér perchè l'ìa coét, ghe piazìa discùter e se püdìa cöntà sö de lü. L'ìa compàgn che se 'l Badalamenti el ghe fàes en piazér a das de fà perchè a Cinisi, che l'ìa 'n paés piötòst coét, sücidìes negót. I ünich problémi sérem nóter, èco chèl che i pensàa i carabiniér. Quan che gh'ìe ocaziù de parlàga 'nsèma a giü de lur, me parìa che l'ìes 'na 'mpresiù cundividìda de töcc che Badalamenti l'ìa 'n gentleman e che nóter sìem chèi che creàa i problémi. » […] « De spès g'hó ést i carabiniér nà atùren a brasète cól Badalamènti e i sò sòci. Se pöl mìa ìga fidùcia endèle istitüsiù quan che se èt la pulisìa 'na a brasète coi mafiùs».

Peppino el gh'ìa capìt el perìcol che 'l reprezentàa 'l Badalamenti e chèsto el gh'ìa capìt bé 'l perìcol che 'l reprezentàa Peppino Impastato. Le upiniù de Peppino i ìa dré a nà tròp en gir perchè la Mafia i a lasàes nà 'n nacc. Par che sò pàder el gh'ìes pröàt a prutigìl ma 'ndèl 1977 pò a lü l'è mórt catàt sö de 'na màchina.

Endèl 1978, el s'ìa candidat endèla lìsta de Democrazia Proletaria (en partìt de estréma sinìstra) a le ilisiù del cümü. L'è stat copàt la nòt tra l'8 e 'l 9 de màgio del 1978, endèla campagna eletoràl. L'è stat picàt de bröt e pò l'è stat ligàt söi binàre condèna càrica de dinamìte sóta e pò l'è stat fat saltà pelària. L'ìa 'l stès dé che a Roma i gh'ìa troàt el còrp de Aldo Moro en via Caetani. Du dé dòpo, i eletùr de Cinisi i l'ha votàt e iligìt aestès.

En prensépe le autorità le gh'ìa pröàt a fa créder che Peppino l'ìes saltàt pelària 'ntàt che l'ìa dré a preparà 'n atentàt a la ferovìa, ma piö tàrde gh'ìa saltàt fò 'na lètera, che la gh'ìa de éser stàda scriìda del Peppino e che la püdìa fà pensà a 'n suicìdio. Envéce a la fì, gràsie a la atività de sò fredèl Giovanni e de sò màder Felicia Bartolotta, che la g'ha troncàt ògna relasiù coi sò parécc ligàcc a la Mafia, e i sò sostenidùr del Centro Sicilià de Ducumentasiù, piö tàrde cunusìt come Centro Impastato, fondàt a Palermo endèl 1977, s'è püdìt demostrà la responsabilità de la Mafia endèl crìmen.

Bibliografìa

• Felicia Bartolotta Impastato, La mafia in casa mia, intervìsta có Anna Puglisi e Umberto Santino, La Luna, Palermo 1986, 2000
• Salvo Vitale, Nel cuore dei coralli. Peppino Impastato, una vita contro la mafia, Rubbettino, Soveria Mannelli 1995
• Umberto Santino, L'assassinio e il depistaggio. Atti relativi all'omicidio di Giuseppe Impastato, Centro Impastato, Palermo 1998
• Peppino Impastato: anatomia di un depistaggio, Rapórt de la Cumisiù parlamentàr anti-mafia prezentàt de Giovanni Russo Spena, Editori Riuniti, Rome 2001
• Giuseppe Impastato, Lunga è la notte. Poesie, scritti, documenti de Umberto Santino, Centro Impastato, Palermo 2002
• Anna Puglisi – Umberto Santino, Cara Felicia. A Felicia Bartolotta Impastato, Centro Impastato, Palermo 2005
• Augusto Cavadi, en Gente bella. Volti e storie da non dimenticare (Candida Di Vita, Don Pino Puglisi, Francesco Lo Sardo, Lucio Schirò D'Agati, Giorgio La Pira, Peppino Impastato), Il Pozzo di Giacobbe, Trapani 2004.

Colegamèncc estèrni

• Centro sicilià de docümentasiù “Giuseppe Impastato”
• peppinoimpastato.com
• I cento passi Cìne sö la vìta e la mórt de Peppino Impastato.