Sempervivum
Sempervivum, l'è 'l nòm de 'n zèner de piànte perèni e suculènte de la famìa de le Crassulaceae.
| Sempervivum | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||
|
I è piànte uriginàre de la zòna 'ntra Maròco, penìzola Ibérica, le Àlpi, i Carpàsi. i Balcàni, 'nfìna a la Türchìa e a l'Iran. I è bùne de 'nmagazinà l'àiva 'ndèle sò fòie carnùze e chèsto 'l ghe permèt de scampà sènsa patì tròp pò a 'ndèi pòscc piö ruciùs, sèch e picàcc al sul.
Le piànte de chèsto zèner le vé sö 'n ciöfècc perèni furmàcc de rüzitìne che trà fò apéna 'n gamp fiuràl per ognöna. Ogna rözèta la se 'nzènera per mès de stulù laterài.
De sòlet ògna rözèta la scàmpa divèrsi agn prìma de trà fò 'l fiùr. I fiùr i è ermafrudìcc, prìma i g'ha 'na fàze 'ndoche se svelöpa i órghegn màscc. Pò dòpo, i stam i se piéga sö se stès e i se slontàna dei carpèi del cèntro del fiùr. Isé, l'autofecondasiù la deènta piö difìcil. El culùr dei fiùr el pöl tirà al rós, al zàlt, o al ròza, o - póche ólte - al biànch. Endèi Sempervivum, i fiùr i è atinomòrfi (regolàr, compàgn de 'na stèla) e i g'ha de piö de sés pétali. Dòpo la fiuridüra la piantìna la mör, ma la làsa 'ndré divèrse rüzitìne fiöle.
Sö le Alpi le spéci piö distribüìde i è 'l Sempervivum tectorum, el Sempervivum montanum e Sempervivum arachnoideum, ognöna con divèrse sotaspéci. Piö locài i è 'l S. wulfenii, e S. grandiflorum, S. calcareum. Piötòst rar l'è 'l S. dolomiticum e 'l S. pittonii.
S. pittonii el crès apéna sö dò còste de mut de le bànde de Kraubath, endèla àl de Mur, en Austria e l'è a rés·cio de sparéser.
Colegamèncc estèrni
Modifega
- http://sempervivophilia.stalikez.info/ Arqiviad qé: [1] de Gérard Dumont (en fransés e inglés; quach pàgine 'n todèsch e spagnöl. Photos of the species in their natural habitats)
- http://membres.lycos.fr/manusemper (pelopiö 'n todèsch)