Lagh d'Òrta
(Rimandad de Cüsi)
El Lagh d'Òrta ò Cusi (Italian: Lago d'Orta/Cusio; Latin: Lacus Cusius) a l'è on lagh piemontes, situaa tra la Provincia de Verbania e la Provincia de Novara. A est, el Mont Mottaron le separa del Lagh Maggior, menter di montagn a òvest se metten in mezz tra el lagh e la Valsesia. L'è 'l pussee occidental di lagh prealpin. Al center del lagh se troeuva l'Isola de San Giuli (ciamada anca domà Isola).
I vent del lagh
Modifega- La bisa, che la riva del nord, minga tropp fort, ma fregg e molest.
- El blemm, che 'l riva de est-nord-est, che 'l dura poch; el partiss de la vall del Mergozzoeu e 'l boffa fort. Se 'l segutta a cress e 'l se incontra con di olter bris, el ciappa el nomm de traverson.
- El cus, che 'l riva de nord-ovest e 'l boffa fort.
- L'inverna, che 'l riva de sud-est in direzzion nord-ovest. Quand che 'l boffa fort l'è ciamaa anca marascon.
- El mergozzoeu o magonera, che 'l riva de nord-est.
- El mergozz, che l'è la tramontana.
- La montiva, che l'è ona brisa legera che la boffa de nocc in de la zona bassa del lagh.
- El pellin, ona brisa che la riva de ovest.
- El quarnon, che 'l riva giò de i duu Quarni (de sora e de sott). El riva de rar, ma l'è semper fort.