Carloman I
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Carloman I (28 de zögn del 751 – 4 de dezember del 771) l'è stat rè dei Franch del 768 'nfìna a la sò mort endèl 771. L'ìa el segont dei fiöi de Pipino el Breve e de Bertrada de Laon e 'l fredèl de Carlo Magn. Se sà póch de lü föra de chèl che g'ha a che fà con sò pàder e sò fredèl.
Söl pónt de mörer, Pipino el Breve el g'ha lasàt de testamét de spartéser el régn 'ntra Carloman e Carlo Magn. La part che gh'è tocàt a Carloman l'ìa la part centràl del Regn dei Franch, co la capitàl a Soissons, e l'ìa custitüìda de la piàna de Parìgi, el Masìf Central, la Languedoca, la Proènsa, la Borgògna, l'Austrasia meridiunàla, l'Alsàsia e l'Alamania; chèsti teretóre i èra póch integràcc e circundàcc de chèi ereditàcc de sò fredèl Carlo Magn, e, aisebé che le regiù del Carloman i födès piö fàcii de difènde, i éra però piö poarècc e i rindìa de méno.[1] Dòpo la mort de Pipino, endel stès momènt che sò fredèl Carlo Magn el vignìa consacràt rè dei Franch à Noyon, lü el vé consacràt el stès dé (9 de utùer del 768 a Soissons, che la deentarà la capitàl del sò régn.
L'è upiniù cundividìda dei stòrich che Carloman e Carlo Magn i se ösmàes mìa tat de giü con l'óter, ma la rizù de chèsta rivalità l'è mìa cunusìda: quach stòrich i dis che ognü dei du fredèi el cunsideràa sè stès come l'erede legìtim dei teretóre e dei tìtoi del pàder – Carlo Magna come prim fiöl, Carloman come fiöl legìtim[2] (quach stòrich i pènsa che Carlo Magn el sàpe nasìt prìma del matremóne de Pipino co Bertrada, ma l'è 'na teurìa mìa acetàda de töcc).[1]
Fatostà che, endel més de mars del 769, Carloman el làsa che sò fredèl el se la ède deperlü a placà 'na ribeliù s•ciopàda en Aquitania cùtra i Franch e guidàda de Hunaldo, fiöl de Waifer. Carloman el speràa de mèter isé 'n dificoltà el fredèl ma chèst'öltem el rìa a bàter i riultùs sènsa tròp problémi e Carloman envéce el và a finì de ìga fat 'na bröta impresiù ai feüdatàre Franch.
Carloman el mör a la 'mprüìza ai 4 de dezèmber del 711 a Samoussy. Aisebé che 'l gh'ìes dei eredi, en particolàr el föl mas•cc piö grant de nom Pipino, la part del régn che l'ìa sò de Carloman, dòpo de 'na reüniù dei nòbii piö potènti, l'è stàda asegnàda a Carlo che isé 'l g'ha finìt per duminà sö töt el régn sènsa spargimènt de sanch.
El corp de Carloman l'è stat sotràt endèla céza abasiàl de Saint-Remi, à Reims ma endèl sècol XIII l'è stat trasportàt a Parìgi, endèla Bazìlica de Saint-Denis.