Ciclon

Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.

I ciclón (o depression) hinn di struttùr che la soa pression atmosferega l’è tal che i curv isobar (curv a l’istèssa pressión atmosferega) o i isoipsi (curv a l’istèss geopotenzial), ch’a hinn ciùs e concentrich, gh’hànn di valór che vann giò manemàn andand de la periferia vèrs el dedenter indoe la pression la raggiòng el sò valor mìnim.

Classificazion

I ciclon hinn classificaa a segonda de la soa posizion in:

• Ciclon permanent: quèj che se originen de la circolazion general de l’atmosfera intorna di 60° de latitudin;

Per savenn pussee, varda l'articol Ciclon permanent.

• Ciclon mòbil o extra-tropicaj: hinn associàa con i front meteorològich o ben i pertubazion di latitudin medi e alt;

Per savenn pussee, varda l'articol Ciclon extra-tropical.

• Ciclon orografich: quèj che se ingeneren sòta-vent rispètt a ‘na cadèna montagnosa de manera quasi perpendicolàr ai corrent ch’je ingeneren.

Per savenn pussee, varda l'articol Ciclon orografich.

• Ciclon tropicaj: quèj che se ingeneren infra i 10° e i 30° de latitudin indue i acqui superficiaj de l’oceano hinn pussée cald de 26-27°C. I fòrt corrent ascendent convettiv  che se ingeneren sora quèj àerej chì diventen anmò pussée fòrt grazie a i enòrmi quantitàa de calor miss denter per mèzz de la condensa de l’aria molto ùmeda (calor scunduu de condensa) ind l’aria che l’è ‘drée a andàa su.

Per savenn pussee, varda l'articol Ciclon tropical.

I ciclon hinn anca classificàa a segonda de la temperadura de l'aria che gh'hànn denter in ciclon cald e ciclon frègg.

Ciclon frècc e cald

In del center di ciclón (ma anca di anticiclon) a gh’è semper compresa de l’aria pussèe calda oppùr pussée frèccia de quèlla che la gh’è intorna. Al fin che 'l cilon el tenda a riforzàss a l’è important che l’aria frèggia la sia presenta a tutt i quòt. Se inscambi l’aria calda l’è presenta al soeul alora i struttur ciclònic vegnen pussée debol a ‘ndà su con la quòta.

Ciclon cald o ciclon tèrmich

I ciclon cald hinn quèj che al soeul gh’è de l’aria pussée calda di zòn arent, perché l’è stada scaldada a contàtt con di àrej cald del soeul rispètt ai zòn arent; in quèll caso chì la circolazion ciclònica la ven pussée debol quand che se va su in altèzza e. dòpo de ‘na cèrta altèzza la circolazion la cambia e la diventa anticicllnica. Quèst a l’è perché ind l’aria calda già che l'è pussèe leggera, per la formola ipsometrica, la pression la tend a sbassass men in prèssa rispètt che in quèlla frèggia, e de conseguenza a’ndà su in quòta la differenza de pression cont i zòn arent la diminuìss. Tutt i àrej de bassa pression di zòn tropicaj, ma anca di àrei de bassa pression che se foeurmen sora i continent d’estaa hinn di ciclón tèrmich, e la sò circolazion sora i 5000-6000 meter de quòta in del caso di tròpich e i 3500-4000 in del caso di continent la diventa anticiclonica. A hinn di ciclon tèrmich anca quèj sora el mar o la tèrraferma quand che 'l mar l’è pussè cald de la tèrra o vicevèrsa e hinn responsabili di briz de mar e de de tèrra.

Ciclon frègg o ciclon dinamich

I ciclón frègg gh’hànn dent de l’aria pussée frèggia de quèlla di zòn arent, e gh’hànn ona circolazion ciclònica anca ind l’alta troposfera. A hinn frègg tucc i ciclon mòbil (anca ciamàa ciclon extra-tropicaj) che se porten adrée i front meteoroògich), gh’hànn denter l’aria pussée frèggia a tutt a quòt inscì che tenden a rinforzàss perché ind l’aria frèccia la pression la tend a sbassàss con la quòta pussée a la svèlta che in quèlla calda (segond la formola ipsometrica). Per via de quèll meccanismo chì, de natura dinàmica, i quèj ciclon hinn anca ciamàa ciclon dinàmich. La sbassada de la pression l'ingenera di corrent ascendent de origin dinamica al center del ciclon.

Vos correlaa

• Ciclon tropical
• Ciclon extra-tropical