Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

El Sursilvan a l'è un dialet del rumantsch, che l'è parlaa in de la Surselva. El prim test in Sursilvan l'ha scriüü el refurmadur Stefan Gabriel in del 1611. Fina al 1900' a gh'eren dü urtugrafij: vüna catoliga e vüna refurmada. El prim test in furma catoliga a l'è el catechism Curt Mussament del pader capücin Gion Antoni Calvenzano, del 1611.

I teritori lenguistich di Grisun

Esempi de dialet del Votcent Modifega

Dialet del Renu de Sura Modifega

Ün hum veva dus filgs.
Ad ilg juven da quels schet alg bab: "Bab, mi dai la part da la rauba c'aud a mi!" ad el parchè or ad els la rauba.
A bucca bears gis suenter, cur ilg filg juven vet tut mess ansemel, scha tilá 'l navent en ünna terra dalunsch; a lou sfiget et tut sia rauba cun viver senza sparng.
A cur el vet tut sfaig, scha vangit et en quella terra ün grond fumaz, ad el antschavet aver basengs.
Ad el má a sa plidé cun ün burgeis da quella terra; a quel ilg tarmatet or sês beins a parchirar ils porcs.
Ad el grigiava dad amplanir sieu venter cun la criscas ch'ils porcs malgiavan; mo nangin na lgi deva.
Mo el ná en sasez, a schet: "Quonts fumelgs da mieu bab han bundonza da paun, a jou mier d'fom?
Jou vi lavar si, ad ir tier mieu bab, a vi gir á lgi: Bab, jou hai faig puccau ancunter ilg Tschiel ad avont tei
A sunt bucca pli vangonts da vangir numnaus tieu filg: fas mei esser sco ün da tes fumelgs!".
Ad el lavá si, a vangit tier seu bab. A cur el fó ounc dalunsch, sch'ilg vaset sieu bab, a sa parnét puccau d'el; ad el curret a curdá vi da sieu culiez, ad ilg bitschá.
Mo ilg filg schet á lgi: "Bab, jou hai faig puccau ancunter ilg Tschiel ad avont tei, a sunt bucca pli vangonts da vangir numnaus tei filg".
A ilg bab schet á sês fumelgs: "Dei nou ilg pli bi vatscheu a lgi targeit ent, a mettei ün ani en sieu maun, a calzêrs en sês peis
a maneit nou quei vadi angraschau, a mangein a stein da bunna velgia!
Parchei ca quest mieu filg fova morts, ad ei vangeus vifs; el fova pardeus, ad ei vangeus afflaus". Ad els antschavevan ad esser da bunna velgia.
Mo sieu filg ilg velg era s'ilg feld; a cur el vangit a fó vitiers la casa, ad udiva ilg cantar ad ilg saltar.
Scha clumá l'ün dils survients a spia chei quei fuss.
A quel schet a ilg: "Tieu frar ei vangeus, a tieu bab ha mazau ilg vadi angraschau, parchei ch'el ilg ratschiert sauns".
Mo el vangit grits, a let buc ir ent. Cun tut scha má sieu bab ora ad ilg rugá.
Ad egl figet respos, ta, a schet a lgi: "Bab, mire, tonts onns survesch jou á ti, ad hai mai surpassau tien cummondaments, a ti mi has mai dau ün ansiel, ca jou mi possig lagrár cun mês amigs.
Mo cur quest tieu filg, c'ha malgiau navend tia rauba cun pitaunas, ei vangeus, scha lgi has mazau ilg vadi angraschau".
Ad elg á lgi: "Filg, ti eis adinna tier mei, a tut quei ch'ei mieu, ei tieu.
Mo ti duesses star da bunna velgia, a ta lagrár: parchei ca quest tieu frar fova morts, ad ei vangeus vifs, el fova pardeus, ad ei vangeus afflaus".
(Die Landessprachen der Schweiz, 1819, pag. 350-351)

Dialet del Domleschg Modifega

Al dì d'incö in quela zona chì se parla pü el Rumancc.

Ün om veva duos filgs.
Ad ilg giuven da quels schet alg bab: "Bab, mi dai la part da la roba, ca tocca a mei!" ad el parché or ad els la roba.
A bechia blears gis suainter, cur ilg filg giuven vet tut mess ansemel, scha má 'l navent en ünna terra dalunsch; a lou sfiget et tota sia roba cun viver sainza spargnier.
A cura el vet tut sfaig, scha vangit ei en quella terra üna gronda fom; ad el antschavet aver basengs.
Ad el má a sa plidé cum ün advont da quella terra: a quel ilg tarmatet or sin seas bains a parchirar ils porcs.
Ad el giavischava dad amplanir sieu vainter cun las criscas, ch'ils porcs malgiavan; mo nangin na lgi dava.
Mo el má en sasez, a schet: "Quants fumegls da mieu bab han bundanzchia da paun, a jou mor da la fom?
Jou vi lavar sei, ad ir tiers mieu bab a vi gir ad el: Bab, jou ve faig puchio ancunter ilg Tschiel ad avaunt tei;
A sun bechia pli merits da vangir numnó tieu filg; fé mei esser sco ün da teas fumegls!".
Ad el lavá sei, a vangit tiers sieu bab, a cura el fó ounc dalunsch, sch'ilg vaset sieu bab, a sa prieu puchio dad el; ad el curret a curdá vi da sieu culiez, ad el bitschiá.
Mo ilg filg schet ad el: "Bab, jou ve faig puchio ancunter ilg Tschiel ad avaunt tei; a sun bechia pli merits da vangir numnó tieu filg".
Ad ilg bab schet á seas fumelgs: "Deit nou ilg pli beal vaschti a lgi targeit aint, a matte ün ani an seas maun, a calzêrs en sês peis!
A maneit no quel vadi angarschó, a mazeit, a mangien a stain da bunna velgia!
Parché ca quest mieu filg era mort, ad ei vangi vif; el era pears, ad ei vangi cató". Ad els antschavevan ad esser da bunna velgia.
Mo sieu filg ilg velg era s'ilg feld; a cur el vangit a fó vi tiers la cheasa, ad udiva ilg cantar ad ilg saltar.
Scha clumá l'ün dils surviaints, a dumandava quel che que fuss?.
A quel schet ad el: "Tieu frar ei vangui, a tieu bab ha mazó ilg vadi angarschó parquei ch'el ilg ha survangi saun".
Mo el vangit viló, a let bechia ir aint. Cun tut scha má sieu bab ora ad ilg rugá.
Ad elg figet rasposta, a schet lgi: "Bab, mire, tauns ons ve jou survi a chi, a vei me surpassó tieu cumondamaint, a ti mi has dau ün ansiel, ca jou mi possig lagrar cun meas amigs.
Mo cura quest tieu filg, ca ha maglió navend tia roba cun pitaunas, ei vangi, schi lgi has mazó ilg vadi angarschó".
Ad el schet á lgi: "Filg, ti eis adima tier me, a tut quei ch'ei mieu, ei tieu.
Mo ti duesses star da bunna velgia, a ta legrar: parché ca quest tieu frar era mort, ad ei vangi vif; el era pears, ad ei vangi cató".
ibidem, 353-354

 
Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 710

Una nuvela de Bucasc (dialet de Ilanz) Modifega

Ieu gig cuntutt, ca d'ils temps dil amprim reg da Cypria, suenter stada conquistada la Terra Sonchia tras Gottifred da Buglion, scuntret ei ca inna duna niebla da Gasconga, perregrinava alla Sonchia Fossa, da nunder turnond, arrivada a Cypria, ella fuva dad anchins nauschs carstieuns turpigiusamengs maltractada. [...]
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pag. 710-711