Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

El Vallader a l'è un dialet del rumanc che'l se parla in de l'Engadina Bassa e in de la Val Müstair. Arent al Vallader gh'è 'l Puter e 'l Jauer, düü dialet cun poca tradiziun scrita.

I teritori lenguistich di Grisun
Grafit a Guarda. Vultaa in Lumbard el dis: Nüm fem sü bej cà e sem de restagh minga in eternidaa, ma al lögh che per semper ghe vem a stà, a quel ghe pensum de rar.

Esempi de dialet del Votcent Modifega

La parabula del Fiö Trasun Modifega

Ün tschiert ômm veva duns filgs.
Et il juven da els dscheva al bap: "Bap! Da a mei la porziun della substanza, quala a mei tocca!" et el ha part ad els la substanza.
Et davó brichia bleers dits, ha il juven raspá insembel tot, et eis chiamina in ün paiais dalönsch et tschá hal disfat sea substanza vivond lischiergius.
Et davó chia el ha consumá tot, eis vegnì gronda fom in less paiais, et el ha cumainzá a indürar.
Et eis í et s'ha tachiá ad ün vaschin da lessa regiun, et el il tramettét in sea vilascha, chia el parchüra ils porcs.
El giavüschéva da umplir il veinter dels mailgiaduors quals ils porcs maglievan, et ingün ils deva ad el.
Mo, in sei returná, hal dit: "Quants lavureints in chiasa da mees bap han pang in abundanza, et é sto qua a perir d'fom!
E vö star sü et ir pro mees bap, ir d'el: Bap! É n'ha peghiá in Tschoel et avant tei.
E nu sun deng da gnir nomná tees filg; fa mei sco ün da tees lavureints!"
Et, alvond sü, el vengni pro sees bap. Ma cura el era amó dalönsch, schi il vezet al sees bap, et muainta da commiseraziun hé el curri incunter ad el, l'ha imbratschá e bütscha el.
Et il filg dschet ad el: "Bap, é n'ha puchiá in Tschoel et avant tei; gia nu sun deng da gnir nomná tees filg".
Ma il bap ha dit a sees servieints: "Dalunga portenaing il prüm büschmaint, trateint el, dat ün anné in sees mang e schiarpas in sees pees!
E manai pro ün vadee ingraschá, chia no ius possen alegrar et mangiar!
Perchiá quest mees filg era mort et eis revivü, era perì et eis chiatá". Et els han cumeinzá il past d'algrezia.
Intant era sees seniur file sün chiampongia, et cur el tourneva, e s'aprosineva alla chiasa, hal dudí ils sunaders et saglir.
Et clomét ün dils servieints, et dumondét: "Chia quai seia?".
Et less ha dit el: "Tees frar eis vengnì, e tees bab ha mazzá ün vadee ingraschá, perquei chia el il ha ritschavü sang".
Mo quai ha 'l tut sü zont gref, et nuleva ir eint. Intant eis sees bab ì ora, et ha cumeinzá a voar el.
Mo el respondet a sees bab: "Guarda! Tants onns serv é a tei, et mah nah é tees cumond surpasá, et ma has tü dat a mei ün bocc, chia'm possa alegrar et mangiar cun mees amis.
Ma davó chia quest tees filg, quel chi ha trus sea substanza cun pitangas, eis vengnì, has mazzá ad el ün vadee ingraschá".
Mo il bab ha dit ad el: "Filg! Tü eis adüna cun mei, et tot il mió es il tió.
Mo mangiar e s'alegrar convengiva, perchià quest tees frar era mort et eis revivü; el era perì et eis chiatá".
Die Landessprachen des Schweiz, pag. 357-360

Una nuvela del Bucasc (dialet de Zernez) Modifega

 
Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 709

Eug di dimena, chia nels temps del prüm raig da Ciper, zieva havair tut aint la Terra Sonchia da Gotfried il Bugliun, d'vantet chia üna zarta duonna della Guascogna in pellegrinadi get alla Fossa. Da la tuornand, in Ciper arrivada, da alchiuns schlechts homens grobamaing füt sgiamglada. Da que ella, sainza ingiün cofiört plonschand, s'inpiset da ir a reclamar al raig; ma da alchün la gnit ditta chia ün gnis a perder la fadìa, perqué chia el era da schlaseda vita e uschea poch da bön, chia, na be el vendichaiva la verguognias dals üns con giüstizia, d'inperse sainza fin ad el fattas las sustgnaiva con vituperusa viltat, nel temp chia ogni ün chi havaiva qualche cordöli, quist cont il far qualche spretsch o verguognia ad el fatta sustgnaiva; nel temp dimena chia ogni ün havaiva mal in cuor alchiün, quel cont i, dar alchiün spretsche o verguognia büttaiva oura. La qual chiosa udind la duonna, our spranza della vendecta, per consolaziun da sia lungurella, pigliet havant da vulair morder la misergia dal dit raig; et siand ida criand d'avant et d' schet: "Signur mieu, eug non vegn alla tia preschentscha per spettar vendecta del spretsch chi m'hais stat fat, dinperse, in paiamaint dal qual eug ad giavüsch chia tü am muosast sco chia tü supportast quels, eug incleg chi at sun fats, perqué, chia eug da tai inprendand, possa paziantamaing ils meis comportar. E que sa Dieu, scha eug pudes far, gugent t'ils dunes, gia chia tü est uschea bun purtader".
Il raig, fin alur stat tardif e daschiütel, sco scha el as schdasches dal schön, cumanzand dal spretsch fat a quista duonna, il qual eschamaing vandichiet, rigurusischem perseguitatur dvantet d'ogni ün chi, cunter l'hunur da sia curuna, alchiüna chiosa comettes da quia in avant.
Giovanni Papanti, Parlari Italiani in Certaldo, pagg. 709-710