Dialett ampezzan

Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.

Quell articol chì l'è domà on sbòzz. Se violter sii bon de mettegh dent on quejcòss de puu, preocupeves minga e provégh.

El dialett ampezzan (anpezan) l'è vuna di variant de la lengua ladina.
Insemma al gardenes, el fassan, el badiott e 'l fodom a l'è consideraa vun di dialett del nucli principal del ladin.

Caratteristegh

Gramatega

L'articol

I agetiv

Possessiv

mè
tò
sò
nòš/noštra (pl. nòštre/nòštres)
vòš/vòštra (pl. vòštre/vòštres)
sò

Numerai

un, 'na
dói, dóa
tré
cuatro
zinche
sié
sète
òto
nóe
diéš
undeš
dódeš
trédeš
cuatòrdeš
chineš
sédeš
dijasète
dišdòto
dišnóe
vinte

Pronomm

Personai

ió
tu
él/éra
nós
vós
lóre/éres

I verb

Verb vess

Indicativ present: ió són, tu te sós, él 'l é, nós són, vós sé, lóre i é.
Indicativ imperfett: ió sèe, tu te sèes, él 'l èa, nós saón/seón, vós saà/seà, lóre i èa.
Indicativ futur: ió saréi, tu te saràs, él el sarà, nós sarón, vós saré, lóre i sarà.
Congiuntiv present: che ió sée, che tu te sées, che él el sée, che nós sóne, che vós séde, che lóre i sée.
Congiuntiv imperfett: che ió fóse, che tu te fóses, che él el fóse, che nós i fosasóne, che vós fosasàde, che lóre i fóse.
Condizional present: ió saràe, tu te saràes, él el saràe, nós fosasón, vós fosasà, lóre i saràe.
Infinii present: èse.
Particippi passaa: stà/stàda (pl. stàde/stàdes).

Verb avè

Indicativ present: ió éi, tu t'as, él 'l à, nós ón, vós aé, lóre i à.
Indicativ imperfett: ió aée, tu t'aées, él 'l aéa, nós aón/aaón/aeón, vós aà/aaà/aeà, lóre i aéa.
Indicativ futur: ió aaréi, tu t'aaràs, él 'l aarà, nós aarón, vós aaré, lóre i aarà.
Congiuntiv present: che ió èbe, che tu t'èbes, che él 'l èbe, che nós óne/aóne, che vós aéde, che lóre i èbe.
Congiuntiv imperfett: che ió aése, che tu t'aéses, che él 'l aése, che nós aasón(e), che vós aasàde/aesàde, che lóre i aése.
Condizional present: ió aaràe, tu t'aaràes, él 'l aaràe, nós aasón, vós aasà, lóre i aaràe.
Infinii present: aé.
Particippi passaa: abù/abùda (pl. abùde/abùdes).

I coniugazion

Indicativ present: ió magno, tu te magnes, él el magna, nós magnón, vós magné, lóre i magna.
Indicativ imperfett: ió magnàe, tu te magnàes, él el magnàa, nós magnaón, vós magnaà, lóre i magnàa.
Indicativ futur: ió magnaréi, tu te magnaràs, él el magnarà, nós magnarón, vós magnaré, lóre i magnarà.
Congiuntiv present: che ió magne, che tu te magnes, che él el magna, che nós magnóne, che vós magnade, che lóre i magne.
Congiuntiv imperfett: che ió magnàse, che tu te magnàses, che él el magnàse, che nós magnasóne, che vós magnasàde, che lóre i magne.
Condizional present: ió magnaràe, tu te magnaràes, él el magnaràe, nós magnasón, vós magnasà, lóre i magnaràe.
Infinii present: magnà.
Particippi passaa: magnà/magnada (pl. magnade/magnades).

II coniugazion

Indicativ present: ió védo, tu te védes, él el véde, nós vedón, vós vedé, lóre i véde.
Indicativ imperfett: ió vedée, tu te vedées, él el vedéa, nós vedaón, vós vedaà, lóre i vedéa.
Indicativ futur: ió vedaréi, tu te vedaràs, él el vedarà, nós vedarón, vós vedaré, lóre i vedarà.
Congiuntiv present: che ió véde, che tu te védes, che él el véde, che nós vedóne, che vós vedéde, che lóre i véde.
Congiuntiv imperfett: che ió vedése, che tu te vedéses, che él el vedése, che nós vedasóne, che vós vedasàde, che lóre i vedése.
Condizional present: ió vedaràe, tu te veraràes, él el vedaràe, nós vedasón, vós vedasà, lóre i vedaràe.
Infinii present: vède.
Particippi passaa: vedù/veduda (pl. vedude/vedudes).

IV coniugazion

Indicativ present: ió drómo, tu te drómes, él el dróme, nós dromón, vós dromì, lóre i dróme.
Indicativ imperfett: ió dromìe, tu te dromìes, él el dromìa, nós dromiaón, vós dromiaà, lóre i dromìa.
Indicativ futur: ió dromiréi, tu te dromiràs, él el dromirà, nós dromirón, vós dromiré, lóre i dromirà.
Congiuntiv present: che ió dróme, che tu te drómes, che él el dróme, che nós dromóne, che vós dromide, che lóre i dróme.
Congiuntiv imperfett: che ió dromìse, che tu te dromìses, che él el dromìse, che nós dromisóne, che vós dromisàde, che lóre i dromìse.
Condizional present: ió dromiràe, tu te dromiràes, él el dromiràe, nós dromisón, vós dromisà, lóre i dromiràe.
Infinii present: dromì.
Particippi passaa: dromì/dromida (pl. dromide/dromides).

Verb podè

Indicativ present: ió pós, tu te pós, él el pó, nós podón, vós podé, lóre i pó.
Indicativ imperfett: ió podée, tu te podées, él el podéa, nós podaón, vós podaà, lóre i podéa.
Indicativ futur: ió podaréi, tu te podaràs, él el podarà, nós podarón, vós podaré, lóre i podarà.
Congiuntiv present: che ió póse, che tu te póse, che él el póse, che nós podóne, che vós podéde, che lóre i póse.
Congiuntiv imperfett: che ió podése, che tu te podése, che él el podése, che nós podasóne, che vós podasàde, che lóre i podése.
Condizional present: ió podaràe, tu te podaràe, él el podaràe, nós podasón, vós podasà, lóre i podaràe.
Infinii present: podé.
Particippi passaa: podù/poduda (pl. podude/podudes).