Futùn

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Quell articul chì l'è dumà un sbozz. Se violter sii bun de metegh dent un queicoss de pü, preocüpeves minga e provegh. Insì de vegh un'idea de tücc i olter sbozz, vardii chì.

Quella vus chi la gh'ha minga di funt u hin trop poch. Per piesé, giunta di funt a la vus. Insì de vegh un'idea de tücc i olter vus senza font, vardii chì.

Un futun l'è vüna dii partisej elementar del mudell standard e el so nom l'è stada un'idea del Gilbert Lewis in del 1926. El futun l'è respunsabil dii fenomen eletrumagnetich e l'è el traspurtadur de la radiasiun eletrumagnetica de tücch i lunghess d'unda (ragg gamma, ragg X, lüs ultraviuleta, lüs visibil, lüs infrarüsa, micru-und e und radiu.
A diferensa de alter partisei elementar, cume i eletrun o i quark, la "masa a ripos" del futun l'e 0, e per quest motif el se möf in del vöj a la velucità de la lüs. Cume tücch i "quant", el futun el gh'ha i prupietà de l'unda e de la partisela (dualism unda-partisela).