Giovanni Bressani
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Giovanni Bressani l'è nasìt a Bèrghem ai 2 de Zenér del 1489, de 'na famìa nòbil e sciura uriginària de Dréra[1], e l'é mórt a Olmo al Brembo ai 23 de Mars del 1560.
L'ìa fiöl de Vincènso de profesiù giüdes e de Maria Tizzoni de urìgin verceléza.
L'era 'n amiradùr de Eràsmo de Ròterdam. Ghe piazìa scrìer dèle pasquinàde che tiràa 'n gir i pulìtich e i comerciàncc; el fàa tacà fò le sò pasquinàde per la sità e pò 'l se ritiràa 'n campàgna per schià le ritursiù.
Òpere
ModifegaLa sò òpera l'è cumpunìda de scrìcc en Latì, Toscà e Bergamàsch, ma l'è con chèsta ültema lèngua che le sò poezìe le ciàpa 'na vivacità e 'na spontaneità che 'n latì e 'n toscà 'l gh'ìa mìa. Se tràta piö che óter de cumpuzisiù polémiche e satìriche, sermù per le cerimònie de spùze, noèle, sunècc sö argomèncc de ògna sórt che par che 'l fès recità 'n piàsa dei cantambànch[2].
El Bressani el definìa 'l sò Bergamàsch "tum quod rara tum quod ridicola".
'Na racòlta dei sò vèrs l'è stàda stampàda e püblicàda dòpo che l'éra mórt, endèl 1574 a Brèsa[3], col tìtol:
- Tumuli tum latina tum etrusca tum bergomea lingua compositi.
Pasquinada
ModifegaLa Pasquinada a l'é trascriìda de Umberto Zanetti. El prensépe:
A fó la crida da part dol Bressà,
sovè de quèl chi compón vèrs divèrs,
che chi con ànim malign e pervèrs
i sò composissió vörà biasmà,
A ü forestér
ModifegaEl prensépe:
Perchè l' m'è stàcc refèrt t'é büt a dì
che in dol nòst Bèrghem no s' sà fà ü sonèt
chi sì zentìl e bó e chi s' pòssi mèt
a parengó de quèi di citadì,
I olcèi de gàbia
ModifegaEl prensépe:
I olcèi de gàbia, sovè cantarì,
come gasi, merlòcc, lódi, stornèi,
lisignöi, ocanèi, durcc, ravarì,
calandri, lögarì e assé ótr' olcèi,
Contro i cattivi poeti
ModifegaEl prensépe:
A i saràv lór pò da fì sciafinàt,
costór ch'i mèt fò vèrs püblicamét
ch'in sìlabi, paròli o sentimét
è defetós, gnè è cöndìt o salàt.
Riferimèncc bibliogràfich
ModifegaRegion Lombardìa - Antologia della poesia nelle lingue e nei dialetti lombardi
Interprogèt
ModifegaNòte
Modifega- ↑ Enciclupedìa Treccani
- ↑ Enciclupedìa Treccani
- ↑ Tumuli tum latina tum etrusca tum bergomea lingua compositi, Brèsa, Turlini 1574