Legn
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
«Sicch sacch de socch secch i è söl soler a secà al sol»
| |
(Pruverbi bergamasch)
|
El legn l'è la sustanza che la furma i piant. L'è druvaa per fà sü diversi rob, cume custrüzion edil o mobil, ma anca per fà art. L'è druvaa anca per pizzà 'l fögh in manera da scaldàss. El palper l'è tiraa fö dal legn, per via d'un prucedimen chimich.
I piancc perenn i henn caraterizaa de la presenza del tüder e di brocch che i vegnen sö cuncentricament vers l'estern de ann in ann e del vegh i tessüü fàj sö essenzialment de cellülusa, emicellülusa e lignina. El legn al pö vegh devers nomm, a segond de l'üs al qual l'è destinaa:
- legna se al furniss cumbüstibil (gh'hem el brochelam che l'è faa de i brocch o bachett per el fögh)
- legnam per vess lavuraa de un Legnamer o druvaa ind la custrüziun de edifis de un magütt(el cürtam l'è el legnam cürt)