Lengua quenya
El Quenya (IPA: ['kʷɛnja]) l'è ona lengua artificial inventada del scritor ingles John Ronald Reuel Tolkien.
Pensada per vess parlada in de l'univers imaginari de Arda, l'è stada desviluppada in tra el 1912 fina a la mort del sò creator (1973).
A l'era la lengua di gent elfegh di Noldor e din Vanyar, che hinn rivaa a Valinor e poeu hinn tornaa in de la Terra de Mezz. El Quenya, anca se l'è ona lengua inventada, l'è realistegh del pont de vista gramatical e storegh. El saria staa desviluppaa di Eldar in su la bas de ona lengua proto-elfega (l'eldarin comun). La spartiss la pussee part di caratteristegh lenguistegh di alter lengov elfegh compagn del Sindarin (in del lessegh, gramatega, fonologia). Foeura de la terra de Aman el Quenya l'è poch parlaa, e drovaa soratutt comè lengua letteraria - o l'è parlaa domà di gent che hann studiaa pussee.
Già che l'è ona lengua creada apena per lavorà artistegh, el Quenya el gh'ha minga di regolazion ofiziai, anca se gh'è ona muccia de font e de sit consideraa autorevoi di espert e di passionaa de la lengua. A bon cunt, ona gross tocch del lavorà del Tolkien a l'è gnamò staa publicaa.
Del pont de vista gramatical la lengua la gh'ha on sistema flessiv bell compless (ispiraa a quell del finlandes) e on monton de afiss e prefiss. Del pont de vista fonetegh inscambi a l'è putost compagn del latin e de alter lengov romanz tant 'me el spagnoeu e l'italian.
Esempi de lengua
ModifegaIn di sò scritt el Tolkien el n'ha lassaa on quai test intregh in Quenya. Vun de quei chì a l'è quell cognossu tant 'me Namárië (che 'l voeur dì "adio") o El lument de Galadriel:
|
«Ai! laurië lantar lassi súrinen,
yéni únótimë ve rámar aldaron! |
(El Scior di Anei, La Compagnia de l'Anell, liber II, capitol VIII)
|