Marön
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
Maran (Marön in Nuvares; Maren in Piemuntes; Marano Ticino in Italian) l'è un cumün de la Pruvincia de Nuvara.
Marano Ticino Comun | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Dats aministrativ | |||||
Stat | Itàlia | ||||
Rejon | Piemont | ||||
Provinça | Provincia de Nuvara | ||||
Capolœg | Marano Ticino | ||||
Politega | |||||
Sindeg | |||||
Orgen lejislativ | Consili comunal | ||||
Territore | |||||
Coordinade | 45°38′N 8°38′E / 45.633333°N 8.633333°E | ||||
OSM | 45542 | ||||
Voltituden | 258 m s.l.m | ||||
Superfix | 7,79 km² | ||||
Abitants | 1 560 ab. (1º genar 2023) | ||||
Densitaa | 200.26 ab./km² | ||||
Confin | Dimian, Vlésc, Pumbia, Vizzoeula e Mismarich | ||||
Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
Varie | |||||
Prefiss | 0321 | ||||
Codex postal | 28040 | ||||
Sigla autom. | NO | ||||
Codex ISTAT | 003091 | ||||
Codex catastal | E907 | ||||
Sant protetor | Nostra Siora del Monte Carmeło | ||||
Cl. climatega | |||||
Cl. sismega | |||||
Localizazion | |||||
Sit istituzional |
El gh'ha ona popolaziun de 1 552 abitàncc (dàto del Desember 2013[1]), cunt ona superfis de 7,9 km² e ona densità de popolaziun de 196 ab./km².
Maran la se tröva al cunfin cun al Pruvincia de Vares. L'è tacaa ai cumün de Dimian, Mismarich, Vlésc, Pumbia e Vizzoeula (VA).
Esempi del dialet de Maran
ModifegaUn om a gh'ha biö dü matai.
Al sgónd l'ha dii a su par: “Par, dem la parta dla roba ch'am tóca a mì!” e lü gh'ha fai al parti.
Dopo poch giornai, fai sü 'n fagot ad tüt, al mataa pisnin l'è andai int un pais lontan, e là l'ha consümà tüt al fat sö.
E dopo d'avé mangià tüt, gh'è stai 'na gran caristia, e lü l'ha cmanzipià a végh dabsögn.
E l'è andai e s'è matü in cà d'un scior da cul pais, che l'ha mandà a la so massaria a cürè i porscei.
E a gh'eva voja d'impinì la panscia 'd giandli ch'i mangiavan i porscei e anzün agh an dava.
Alóra, fai giudizio, l'ha dii: “Tücc i sarvitói in cà 'd mu par i vivan int la bondanza, e mì i mor ad fam!
I 'm farò coragg, e i andarò da mu par; par, i 'gh zirò: Par, ho fai 'na futa contra 'l Signor e contra vü;
adess i merto mia 'd vess ciamà vöst mataa; tgnìm in cà cóme vün di vöst sarvitói”.
L'è 'lvà sü e l'è andà da su par. E quand l'eva ancora lontan, su par a l'ha vüst e a gh'ha 'vü compassion; e gh'è andà incontra, e a gh'ha bütà 'l brasci al cöl e a l'ha basà.
E al mataa a gh'ha dii: “Par, ho fai maa e contra al Signor e contra vü, e adess i merto piü ad vess ciamà vöst mataa”.
E al par l'ha dii ai sarvitói: “Prest, tirè fora 'l vistì püssee bé e matìgal sü, matìgh l'ané int al dii e al scarpi 'n pè.
E andè a tò al manzö püssee grass e ch'as mangia e a 's staga alegar!
Perchè cóst mè mataa l'eva mört e l'è risüscità, l'eva pardü e l'è trovà” e hann cmanzà a stè legar.
Al mataa prüm l'eva int i chimpi, e quand l'è tornà e l'è stai a riva a cà sóga, l'ha sintü a sonì e balè.
E l'ha fai segn a ün di sarvitoi, a gh'ha ciamà che roba l'eva.
E lü l'ha rispondü: “L'è gnì a cà tö fradé, e tu par l'ha mazzà 'l manzö püssè grass, parchè l'ì gnü a cà san”.
E lü l'è andai in corla, e al voreva mia andè in cà; e al par alora l'è andà fora, e s'è matü a praghèl.
Ma lü l'ha rispondü e a gh'a dii a su par: “Inn tanci agn che mì i 'v fass al sarvitóo, e j'ho mai disübidì e i m'ii mai dai un cravin par fè la marenda con i mè amisi.
Ma parchè l'è gnü a cà óst vöst mataa, ch'l'ha mangià tüt al fat sö com al fumni ad mala vita (com al pütani), ii mazzà par lü al manzö püssee grass.”
Ma 'l par al gh'ha dii: “Mataa, tì t'è sempar stai con mì, e tüta la roba meja l'è tüta tóga;
L'eva pena 'nca giüsta da stè legar, ad divertìss, perchè óst tö fradé l'eva mört e l'è risüscità, l'eva pardü e a s'è truvà”.
(Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, 1878)
Evoluzion demografega
ModifegaL'andament del nümer de abitant del cumün de Marön l'è mustraa in de la tabela chi de sutta
Nümer de abitant
Riferiment
Modifega- ↑ Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2013.