Marön

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Maran (Marön in Nuvares; Maren in Piemuntes; Marano Ticino in Italian) l'è un cumün de la Pruvincia de Nuvara.

Marano Ticino Comun
Marano Ticino - Sœmeanza
Dats aministrativ
Stat	Itàlia
Rejon	Piemont
Provinça	Provincia de Nuvara
Capolœg	Marano Ticino
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ	Consili comunal
Territore
Coordinade	45°38′N 8°38′E
OSM	45542
Voltituden	258 m s.l.m
Superfix	7,79 km²
Abitants	1 560 ab. (1º genar 2023)
Densitaa	200.26 ab./km²
Confin	Dimian, Vlésc, Pumbia, Vizzoeula e Mismarich
Fus orari	UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Prefiss	0321
Codex postal	28040
Sigla autom.	NO
Codex ISTAT	003091
Codex catastal	E907
Sant protetor	Nostra Siora del Monte Carmeło
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Marano Ticino - Localizazion
Sit istituzional

El gh'ha ona popolaziun de 1 552 abitàncc (dàto del Desember 2013), cunt ona superfis de 7,9 km² e ona densità de popolaziun de 196 ab./km².

Maran la se tröva al cunfin cun al Pruvincia de Vares. L'è tacaa ai cumün de Dimian, Mismarich, Vlésc, Pumbia e Vizzoeula (VA).

Esempi del dialet de Maran

Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, p 9

Un om a gh'ha biö dü matai.
Al sgónd l'ha dii a su par: “Par, dem la parta dla roba ch'am tóca a mì!” e lü gh'ha fai al parti.
Dopo poch giornai, fai sü 'n fagot ad tüt, al mataa pisnin l'è andai int un pais lontan, e là l'ha consümà tüt al fat sö.
E dopo d'avé mangià tüt, gh'è stai 'na gran caristia, e lü l'ha cmanzipià a végh dabsögn.
E l'è andai e s'è matü in cà d'un scior da cul pais, che l'ha mandà a la so massaria a cürè i porscei.
E a gh'eva voja d'impinì la panscia 'd giandli ch'i mangiavan i porscei e anzün agh an dava.
Alóra, fai giudizio, l'ha dii: “Tücc i sarvitói in cà 'd mu par i vivan int la bondanza, e mì i mor ad fam!
I 'm farò coragg, e i andarò da mu par; par, i 'gh zirò: Par, ho fai 'na futa contra 'l Signor e contra vü;
adess i merto mia 'd vess ciamà vöst mataa; tgnìm in cà cóme vün di vöst sarvitói”.
L'è 'lvà sü e l'è andà da su par. E quand l'eva ancora lontan, su par a l'ha vüst e a gh'ha 'vü compassion; e gh'è andà incontra, e a gh'ha bütà 'l brasci al cöl e a l'ha basà.
E al mataa a gh'ha dii: “Par, ho fai maa e contra al Signor e contra vü, e adess i merto piü ad vess ciamà vöst mataa”.
E al par l'ha dii ai sarvitói: “Prest, tirè fora 'l vistì püssee bé e matìgal sü, matìgh l'ané int al dii e al scarpi 'n pè.
E andè a tò al manzö püssee grass e ch'as mangia e a 's staga alegar!
Perchè cóst mè mataa l'eva mört e l'è risüscità, l'eva pardü e l'è trovà” e hann cmanzà a stè legar.
Al mataa prüm l'eva int i chimpi, e quand l'è tornà e l'è stai a riva a cà sóga, l'ha sintü a sonì e balè.
E l'ha fai segn a ün di sarvitoi, a gh'ha ciamà che roba l'eva.
E lü l'ha rispondü: “L'è gnì a cà tö fradé, e tu par l'ha mazzà 'l manzö püssè grass, parchè l'ì gnü a cà san”.
E lü l'è andai in corla, e al voreva mia andè in cà; e al par alora l'è andà fora, e s'è matü a praghèl.
Ma lü l'ha rispondü e a gh'a dii a su par: “Inn tanci agn che mì i 'v fass al sarvitóo, e j'ho mai disübidì e i m'ii mai dai un cravin par fè la marenda con i mè amisi.
Ma parchè l'è gnü a cà óst vöst mataa, ch'l'ha mangià tüt al fat sö com al fumni ad mala vita (com al pütani), ii mazzà par lü al manzö püssee grass.”
Ma 'l par al gh'ha dii: “Mataa, tì t'è sempar stai con mì, e tüta la roba meja l'è tüta tóga;
L'eva pena 'nca giüsta da stè legar, ad divertìss, perchè óst tö fradé l'eva mört e l'è risüscità, l'eva pardü e a s'è truvà”.

(Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, 1878)

Evoluzion demografega

L'andament del nümer de abitant del cumün de Marön l'è mustraa in de la tabela chi de sutta

Nümer de abitant