Quint emendament (Costituzzion di Stat Unid)

Lombard Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda

El quint emendament a la Costituzzion di Stat Unid l'è part de la Deciarazzion di Dirit promulgada insema a la Lesg suprema che 'l revarda i dirit relativ al process di citadin.

El James Madison, che l'ha insubid l'emendament

El stabiliss che:

  • Nissun el po vesser privad de vita, libertà e proprietà, senza el giust process de lesg
  • I riat gh'hann de vesser giudegad domà dopo che 'na Gran Giuria l'ha aprovad l'acusa
  • Una persona che l'è stada giudegada per un riat la gh'ha no de vesser processada ancamò (Clausola de la Double Jeopardy)
  • Una persona la po vesser minga obligada a auto-incriminàss e la po testimonià no se 'l gh'è el ris'c che 'l faga
  • El governo el po ciapà una proprietà per l'us publegh, ma domà se 'l compensa in manera giusta

La Cort Suprema di Stat Unid l'ha determinad che de 'sto emendament deriven alter robe, per esempi la dotrina de la vaghezza, che la proibiss i lesg trop vaghe, o l'oblegh per la polizzia de informà vun che l'è restad di so dirit, con l'inscì ciamad Miranda warning, 'me decidud in Miranda v. Arizona, e che 'l gh'ha anca una clausola implicita compagna de la Clausola de l'Istessa Protezzion de l'emendament quell de quatordes.

El so test el dis:

«Nissun el gh'havarà de responder de un riat capital o de ogni manera infam, senza de 'na deciarazzion o acusa de 'n Gran Giurì, foeura che in di cas che vegnen foeura in di forze de terra o de mar, o in la Milizzia, quand che inn in servizzi in temp de Guerra o de pericol publegh; nanca vun el gh'ha de vesser mitud do voeulte in pericol fisegh o de vita per el midem riat; nanca vun el gh'ha de vesser obligad a vesser testimon contra de lu midem in d'un process penal, nanca el po vesser privad de la vita, libertà o proprietà, sènza el giust process de la lesg, nanca la proprietà privada la po vesser tolta per us publegh, senza giusta compensazzion.»

Riferiment Modifega

Vos corelade Modifega