Refurma Prutestanta
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
La Refurma (de'l Latin reformare = fà sü de nöf) l'è 'l muiment religius scumenzaa int'l 16° secul de'l Martin Lüther in Germania e de'l Giuan Calvin e Ulrich Zwingli int la Sgüizzera che l'ha s'cepaa la Cristianedaa in düü scioch: quel Catolegh e quel Prustestant (u refurmaa).
El Prenzipi de la refurma l'è cunsideraa de squas tücc l'ann 1517, quand che'l Martin Lüther l'ha tacaa i sö 95 Tes in sü l'üss de la Gesa de Wittenberg. La fin de la Refurma l'è cunsiderada la Pas de Westfalia de'l 1648.
In prenzipi 'l muiment prutestant l'eva un tentativ de rufurmà la Gesa Catolega. A tanc Catolegh in de l'Üropa centrala e ucidentala ghe piaseva no quel che lur vedeven cuma fols insegnament e curüziun denter de la Gesa, suratüt per quel che'l revarda la vendida di indülgenz.
Premissa
ModifegaChe la Refurma l'abia scumenzaa propi in Germania e la gh'abia vüü un inscí grand süzzess 'l po vess espligaa de svariaa resun.
Resun Ümanistegh
ModifegaÜmanism e Pressa
Modifega
L'ümanism l'eva staa fin de'l 14. secul un muiment vegnüü de la penisula italega che'l se crüzziava de reinstaurà l'antigh saè. Segund 'l so primari prenzipi, ciamaa Ad fontes, ij ümanista stüdiaven ij antigh ütur e gh'even un möd de fà critegh cunt la realtaa. Ij ümanista han inflüenzaa ij üniversidaa de quij agn chi e hann inscí daa anca lur una man a "creà" tanc di refurmadur de'l devegnì. Suratüt 'l leng in manera critega la Sagra Scritüra l'ha inflüenzaa 'l pensee di refurmadur. La descuverta de la pressa, int la mitaa de'l 15. secul, l'ha pö daa na man ai refurmadur a spantegà i so laur literari.
Resun suziaj e ecunomegh
Modifega
Alter prugett
Modifega
Wikiquote el gh'ha dent citazzion de o su Reforma Prutestanta
Wikiversità el gh'ha dent risorse su Reforma Prutestanta
Wikimedia Commons el gh'ha dent imagin o alter archivi su Reforma Prutestanta
Vus curelaa
Modifega