Rubidio

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

El rubìdio l'è 'n elemènt chìmich enserìt endèla tàola periòdica dei elemèncc col sìmbol Rb. El g'ha nömer atòmich 37, che völ dì che 'l nùcleo de 'n àtom de rubìdio el g'ha 37 prutù. El sò nòm el vé de la paròla latìna "rubidus" che völ dì rós scür.

Rubidio
37 Rb                                                                                                                                                                                                                                                               kripton ← rubidio → stronsio
Aspèt
Aspèt de l'elemènt bianch arzentàt
Generalità
Nòm, sìmbol, nömer atòmich	rubidio, Rb, 37
Serie	metài alcalì
Grupo, periot, bloch	1(IA), 5, s
Densità	1532 kg/m³
Dürèsa	0.3
Configürasiù dei eletrù	Configürasiù dei eletrù
Proprietà atomiche
Peso atòmich	85,4 678 u
Ragio atòmich (calc.)	235 (265) pm
Ragio covalènt	211 pm
Ragio de van der Waals	244 pm
Configürasiù dei eletrù	[Kr]5s1
e− per leèl energétich	2, 8, 18, 8, 1
Stàcc de osidasiù	1 (base forte)
Strütüra cristalìna	Cubica a corpo centrato
Proprietà fìziche
Stat de la matéria	solido
Pont de füziù	312,46 K (39,31 °C)
Pont de ebulisiù	961 K (688 °C)
Volüm molàr	× 10Modell:Val/delimitnum m³/mol
Entalpia vapurizasiù	72,216 kJ/mol
Calùr de füziù	2,192 kJ/mol
Tensiù de vapùr	1,56 × 10−4 Pa
Velocità del suono	1 300 m/s a 293,15 K
Otre proprietà
Nömer CAS	Modell:CAS
Eletronegatività	0,82 (Scala de Pauling)
Calùr specìfich	363 J/(kg·K)
Condücibilità elètrica	× 10Modell:Val/delimitnum/m·Ω
Condücibilità tèrmica	58,2 W/(m·K)
Energia de prìma iunizasiù	403,0 kJ/mol
En. de segónda iunizasiù	2 633 kJ/mol
En. de tèrsa iunizasiù	3 860 kJ/mol
En. de quàrta iunizasiù	5 080 kJ/mol
Energia de quìnta iunizasiù	6 850 kJ/mol
En. de sèsta iunizasiù	8 140 kJ/mol
En. de sètima iunizasiù	9 570 kJ/mol
En. de iunizasiù chèla dei òt	13 120 kJ/mol
En. de iunizasiù chèla dei nöf	14 500 kJ/mol
En. de iunizasiù chèla dei dés	26 740 kJ/mol
Izòtop piö stàbii
iso NA TD DM DE DP 85Rb 72,168% Rb l'è stàbil con 48 neütrù 87Rb 27,835%  × 10Modell:Val/delimitnum agn β− 0,283 87Sr
iso: isotopo NA: bondànsa en natüra TD: tép de smezamènt DM: modalità de decadimènt DE: energia de decadimènt in MeV DP: prodót del decadimènt

La fiàma viòla del rubìdio

L'è 'n metàl alcalì mulzì de culùr bianch arzentàt e se 'l vé 'n contàt co l'ària el reagés e 'l ciàpa föch deperlü condena fiàma che tìra al viòla. La sò temperadüra de fuziù l'è 'ntùren ai 40°C, dóca póch de sùra de la temperadüra ambiènt.

L'è stat scuprìt de Robert Bunsen e Gustav Kirchhoff endel 1861, endel mineràl de lepidolite, per mès de 'n spetroscòpio. Enfìna ai agn vint del sècol XX el gh'ìa nesöna aplicasiù endel'indüstria e dòpo l'è stat dopràt apéna endela ricérca per i camp de la chìmica e de l'eletrònica.