Rumancc, Returumanich, Retich u Grigiun a hin i nom cunt i quai se cugnussen tüt i lenguv returumanich che se parlen in di valad del cantun muntagnus di Grigiun, Svizzera. El rumancc a l'è vün di quater idioma ufizial de la Svizzera, e le parla el 1% de la sò pupulaziun. A gh'è staa un temp che i lenguv returumanich a eren parlad in d'una zona estesa del center d'Europa. 'Sti lenguv a hin imparentaa cun di alter lenguv che se parlen in Italia, Svizzera e Francia. I cinch dialet returumanich püssee parlaa a hin Sursilvan, Sutsilvan, Surmiran, Puter e Vallader. Puter e Vallader, ai völt, se cunsideren dumà una lengua: el Ladin. El termin Ladin, d'altra part, s'associa cun la lengua di muntagn dulumitich. A esisten di upiniun ben divers sura el grad de relaziun tra Ladin e Rumancc e Furlan; la teuria che se sien evulüü indipendentement la rescöt assee da cunsens, però a esisten di stüdius cunt un bel poo de prestisg che a ne demustren una sustanzial ünitaa (G. Hull, The linguistic unity of northern Italy and Rhaetia). va innanz...