Antrogna

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Antróna o anca Antrogna (Antruna in del dialet de Intra;; nòm uficiàl in italian: Antrona Schieranco) a l'è un cumün de la Pruvincia del Verban-Cüsi-Ossula.

Antrogna Comun
Antrogna - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal	Antrona Schieranco
Stat	Itàlia
Rejon	Piemunt
Provinça	Provincia de Verban Cüsi Ossula
Capolœg	Antronapiana
Lengue ofiçai	lèngua italiana
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ	Consili comunal
Territore
Coordinade	46°04′N 8°07′E
OSM	46711
Voltituden	902 m s.l.m
Superfix	100,18 km²
Abitants	406 ab. (1º genar 2023)
Densitaa	4.05 ab./km²
Confin	Bügnanch, Calasca-Castiun, Muntaschéi, Vanzun, Borgomezzavalle, Céch Muril, Saas-Almagell e Zwischbergen
Fus orari	UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Prefiss	0324
Codex postal	28030
Sigla autom.	VB
Codex ISTAT	103001
Codex catastal	A317
Sant protetor	San Lorenz
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Antrogna - Localizazion
Sit istituzional

El gh'ha ona popolaziun de 445 abitàncc (dàto del Desember 2013), cunt ona superfis de 100,0 km² e ona densità de popolaziun de 4 ab./km².

El se tröva al cunfin cun la Svizera, per la precisión cunt el cantón Vales (cumün de Saas-Almagell e de Zwischbergen).

El teritori

El cumün ussulan el cumprend in del sò teritori tüta la part süperiura de la Val Antróna, la valada del riaa Uvesca, aflüent de drita del fiüm Tos, e l'è duminaa a ovest dai Alp.
El cumün a l'è nassüü aministrativament in del 1928 de la füsión de düü cumün alpin preesistent: Antróna Piana e Antróna S'ceranch, tücc e düü pien de storia antiga. El paes l'è un otim punt de partenza per escürsión vers i lagh sitüaa in quij zonn chì. El lagh de Antruna l'è nassüü dopu la frana del 1642 e l'è staa mudificaa sücessivament per pudè vess dupraa a fin idrueletrich. Gh'è anca alter lagh artificiai, che disegnen el paesagg de la part püssee alta de la val.

Storia e munüment

La presenza de insediament üman ad Antróna Piana l'è ducümentada a partì dal XIII secul, ma gh'è di indizi che fan pensà a urigin püssee antigh. La sua culucazión particular, sitüada in sü l'antiga via che la tacava l'Ossula a la Val de Saas, in del cantón svizer del Vales, l'ha faa de Antróna Piana un center impurtant fina al 1700, quand che la sua pupulazión la rivava a 1650 abitant.

Una frana granda del 1642 l'ha müdaa multu el paesagg e l'ha tucaa anca el paes: i cronach del temp parlen de 95 o 150 mort. Inultra, cunt el cambià el curs del riaa Truncón l'ha purtaa a la furmazión del Lagh de Antróna. In de la sciagüra l'è stada trada giò anca la növa gesa de San Lurenz.

La parochia de San Lurenz del dì d'incö l'è stada fada dopu la frana, cume ampliament de l'uratori piscinin de San Roch, che l'era staa risparmia da la füria de la natüra. La gesa l'è cumposta da tre navad, dividüü da pilaster e cupert da volt a vela. Al pronau delicaa, sura el qual l'è incisa la data de ültimazión del tempi (1685), l'è cuntraposta l'aüsterità de la fasciada. Arent a la gesa la gh'è la tur campanara, fada sü tra 'l 1653 e 'l 1650.

La gesa de San Peder la se tröva in de l'umonima frazión, caplögh del cumün supress de S'ceranch. Anca quela custrüzión la gh'ha avüü urigin da un disaster natüral: in del 1640 un'alüvión l'aveva traa giò la gesa vegia, cun l'ubligà i abitant a fàn un'altra. La gesa növa l'è stada finida in del 1662. La fasciada l'è cumposta da un rusón e un purtal in stilo rumanich, opera de l'architet Giannino Ferrini, famus per vess fradel del Beaa Cuntard. El perimeter del sagraa de la gesa l'è circundaa dai capel de la Via Crucis, cun disegn del XIX secul.

Evoluzion demografega

L'andament del nümer de abitant del cumün de Antrogna l'è mustraa in de la tabela chi de sutta

Nümer de abitant