Bivio

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Bivio (fina l'ann 1902 en tudesch la se ciamava Stalla e en romanc Beiva) a l'è un cumün svizzer del distret de Albula, in del Canton Grison. El gh'ha pressapoch 197 abitant e una süperfiss de 76.73 km², e 'l se tröva a una altitüden de 1769 meter sura 'l nivel del mar. L'è straversaa del fiüm Giülia, e 'l se tröva in de la Val Sursette (in tudesch ciamada anca Oberhalbstein).

Bivio
Comun

Dats aministrativ

Nom ofiçal

Bivio

Politega

Consili comunal

Territore

Coordinade

46°28′11″N 9°39′04″E / 46.469722°N 9.651111°E

1769 m s.l.m

76,73 km²

225 ab.
(2006)

2.93 ab./km²

Confin

Avers, Marmorera, Silvaplana, Bargaja, Mulegns, Sur e Soeuj

Fus orari

UTC+01:00 e UTC+02:00

Varie

081

7457

GR

Localizazion

Sit istituzional

El cumün de Bivio a l'è tacaa ai cumün de Avers, Bever, Marmorera, Mulegns, Sils im Engadin/Segl, Silvaplana, Bargaja, Sur.

Storia

Bivio l'è numenaa la prima volta in de l'ann 840 col nom de stabulo Bivio.^[1] Al ciapa el so nom del cruzal che 'l porta ai pass del Giülia e del Pas da Set (en tudesch: Septimer Pass) che i representava giamò in epuca romana un pont de passagg. Inturen al ann 840 l'è staa faa sü un uspizzi per i vilan bargajot (lumbardofun). In tra el secul XIII e 'l secul XIV, Bivio l'è diventaa un'enclav lubardofuna/italofuna tüt in mezz a cumün germanofun (Avers) e de lengua rumancia (Marmorera e tüta la val del Giülia).

L'andament istoregh de la pupulazion de Bivio l'è indicaa in de la tabela chi desuta:^[1]

ann	pupulazion
1808	182
1850	211
1900	141
1920	121
1950	224
1980	238
1990	223
2000	129

Lengh

Bivio l'è l'ünegh cumün svizzer de là dei Alp (cioè a Nord del spartaacque cuntinental) indue che la lengua ufizial l'è l'italian e la gent la parla el bargajot, che l'è 'l lumbard (con influenz rumanc) parlaa in de la Val Bargaja. In de l'an 1860 el Bargajot l'eva ancamò la prima lengua per l'80% dei abitant.

Lengh parlaa a Bivio
Lengh	Censiment 1980		Censiment 1990		Censiment 2000
Lengh	Abitant	Percentual	Abitant	Percentual	Abitant	Percentual
Tudesch	88	36,97 %	120	53,81 %	113	55,39 %
Rumanc	44	18,49 %	20	8,97 %	25	12,25 %
Bargajot e/o Italian	100	42,02 %	76	34,08 %	60	29,41 %
Total	238	100 %	223	100 %	204	100 %

Riferiment

↑ ^1,0 ^1,1 Bivio in Todesch, Franzes e Italian in ligna al Dizionari Stòrigh da Svízzera.

Canton Grison · Cumün del Distret de Albula

Alvaneu • Alvaschein • Bergün/Bravuogn • Bivio • Brienz/Brinzauls • Cunter • Filisur • Lantsch/Lenz • Marmorera • Mon • Mulegns • Mutten • Riom-Parsonz • Salouf • Savognin • Schmitten • Stierva • Sur • Surava • Tiefencastel • Tinizong-Rona • Vaz/Obervaz • Wiesen

	Distret del Canton Grison
Albula • Bernina • Hinterrhein • Imboden • Inn • Landquart • Malögia • Moesa • Plessur • Prättigau/Davos • Surselva

[HDS-1] 1,0 ^1,1 Bivio in Todesch, Franzes e Italian in ligna al Dizionari Stòrigh da Svízzera.

[1]