Canton Grisun

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

El Canton Grisun (tudesch: Graubünden; rumanc: Grischun; frances: Grisons, talian Grigioni), l'è el püssee grand e el püssee uriental di 26 canton de la Svizra. Insema al Tisin, l'è vün di dü canton induè che se la parla la lengua lumbarda.

Canton Grisun
Canton

Dats aministrativ

Nom ofiçal

Grigioni, Chantun Grischun e Graubünden

Capital

todesco stàndar svìsaro, Lengua rumancia e lengua italiana

Oltre lengue

Lengua walser, lengua italiana, Lengua rumancia, lombard e Lenga dij segn dla Svìssera italian-a

Nassida

1803

Politega

President

Orgen lejislativ

Gran Consili

Territore

Coordinade

46°45′N 9°30′E / 46.75°N 9.5°E

OSM

585 m s.l.m

7 105,39 km²

198 379 ab.
(31 dicember 2018)

Densitaa

27.92 ab./km²

Confin

Canton Tisin, Canton Glarona, Canton Uri, Canton San Gal, Vorarlberg, Tirol, Lombardia, Südtirol, Trentin-Sudtirol, Pruvincia de Com, Pruvincia de Sundri, Gravedona, Liv e Dòss

Fus orari

UTC+01:00 e UTC+02:00

Varie

Codex ISO 3166

CH-GR

Sigla autom.

GR

Cl. climatega

Cl. sismega

Localizazion

Sit istituzional

Lengua

I lengh in del Cantun Grisun

El cantun Grisun a l'è l'ünegh cantun svizer che 'l gh'ha trì lenguf ufiziaj: el tudesch, el rumanc e 'l talian. El lumbard l'è la quarta lengua, ma l'è mia recugnussüü ufizialment. El Grisun a l'è l'ünegh cantun de lengua rumancia.

I dialet tudesch del Grisun fan part de dü grüp principaj:

el tudesch svizer che'l se parla in de la capital Coira e in de la püssee part del cantun;
el tudesch walser, che'l se parla in di enclav e isul lenguistich walser che gent del Vales i aveva fundaa in del temp medieval.

El dialet de Samignun, l'ünegh dialet svizer che'l fa part del grüp di dialet tirules (bavares-austriach).

Cinch dialet principaj (ses cunt el Jauer) fan part de la lengua rumancia: el Sursilvan, el Sutsilvan, el Surmiran, el Puter e'l Vallader. El rumanc al gh'ha anca una furma standard cumüna, ciamada rumantsch grischun.

In del teritori con lengua ufiziala taliana, se parlen di dialet lumbard alpin.