Brom

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

El bróm l'è 'n elemènt chìmich enserìt endèla tàola periòdica dei elemèncc col sìmbol Br. El g'ha nömer atòmich 35, che völ dì che 'l nùcleo de 'n àtom de bróm el g'ha 35 prutù. El fà part de la categurìa dei alògen.

Bróm
35 Br                                                                                                                                                                                                                                                               selenio ← bróm → kripton
Aspèt
Aspèt de l'elemènt liquit rós scür
Generalità
Nòm, sìmbol, nömer atòmich	bróm, Br, 35
Serie	alogen
Grupo, periot, bloch	17, 4, p
Densità	3 119 kg/m³
Configürasiù dei eletrù	Configürasiù dei eletrù
Proprietà atomiche
Peso atòmich	79,904
Ragio atòmich (calc.)	115 (94) pm
Ragio covalènt	114 pm
Ragio de van der Waals	185 pm
Configürasiù dei eletrù	[Ar]3d10 4s24p5
e− per leèl energétich	2, 8, 18, 7
Stàcc de osidasiù	±1, 3, 5 (àcit forte)
Strütüra cristalìna	ortorombica
Proprietà fìziche
Stat de la matéria	liquit
Pont de füziù	265,8 K (−7,2 °C)
Pont de ebulisiù	332 K (59 °C)
Pont crìtich	314,85 °C a 10,34 MPa
Volüm molàr	× 10Modell:Val/delimitnumm³/mol
Entalpia vapurizasiù	15,438 kJ/mol
Calùr de füziù	5,286 kJ/mol
Tensiù de vapùr	5,8 MPa a 280,1 K
Velocità del suono	206 m/s a 293,15 K
Otre proprietà
Nömer CAS	Modell:CAS
Eletronegatività	2,96 (Scala dePauling)
Calùr specìfich	480 Calur specifichJ/(kg•K)
Condücibilità tèrmica	0,122 W/(m•K)
Energia de prìma iunizasiù	1 139,9 kJ/mol kJ/mol
En. de segónda iunizasiù	2 103 kJ/mol
En. de tèrsa iunizasiù	3 470 kJ/mol
En. de quàrta iunizasiù	4 560 kJ/mol
Energia de quìnta iunizasiù	5 760 kJ/mol
En. de sèsta iunizasiù	8 550 kJ/mol
En. de sètima iunizasiù	9 940 kJ/mol
En. de iunizasiù chèla dei òt	18 600 kJ/mol
Izòtop piö stàbii
iso NA TD DM DE DP 79Br 50,69% Br l'è stàbil con 44 neütrù 81Br 49,31% Br l'è stàbil con 46 neütrù
iso: isotopo NA: bondànsa en natüra TD: tép de smezamènt DM: modalità de decadimènt DE: energia de decadimènt in MeV DP: prodót del decadimènt

A temperadüra e presiù stàndard el bróm el se prezènta come 'n lìquit, gréf, de culùr 'ntra 'l rós scür e 'l maròn, conden udùr fòrte e catìf.

Come i óter alògen, l'è caraterizàt de 'na gran reatività chìmica, a 'n leèl a mès entra chèla del iodio e chèla del cloro. El se delégua facilmènt endel'àiva e 'ndèi solvèncc orgànich, ai quài el ghe dà 'n culùr aràncio tìpich. El reagés con tacc elemèncc e 'l g'ha 'n efèt sbiancadùr elevàt.

L'è stat scuprìt del Antoine Balard endèle làme salmàstre de Montpellier endel 1826, ma la prudusiù en quantità l'è stàda ambiàda là apéna 'ndèl 1860.

En natüra se 'l tróa sóta fùrma de du izòtopi : ⁷⁹Br y ⁸¹Br, en quantitù piö o méno equivalènte: ⁷⁹Br al 50,69% e ⁸¹Br al 49,31%.