Domat/Ems

Domat/Ems a l'è un cumün svizzer del distret de Imboden. in del Canton Grisun. Al gh’ha pressapoch 7392 abitant e una süperfiss de 24.24 km², e al se tröva a una altitüden de 586 meter sura al livel del mar.

Domat/Ems Comun
Domat/Ems - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal	Domat/Ems
Stat	Svìzzera
Canton	Grisun
Distret	Imboden
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ	Consili comunal
Territore
Coordinade	46°49′11.32″N 9°27′16.38″E
OSM	1684071
Voltituden	586 e 991 m s.l.m
Superfix	24,22 km²
Abitants	8 037 ab. (31 dicember 2018)
Densitaa	331.83 ab./km²
Confin	Feldis/Veulden, Felsberg, Rothenbrunnen, Scheid, Tamins, Bonaduz, Rhäzüns, Coira e Malix
Fus orari
Varie
Prefiss	081
Codex postal	7013
Sigla autom.	GR
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Domat/Ems - Localizazion
Sit istituzional

El cumün de Domat/Ems a l'è tacaa ai cumün de Bonaduz, Coira, Felsberg, Churwalden, Rhäzüns, Rothenbrunnen, Tomils, Tamins.

La conflüenza del Reno Anteriur cont el Renu Posteriur

El cunfin ocidental del cumün l'è segnaa per un toch del cors del Reno Posteriur (Hinterrrhein) che a un certu punt el se üniss insema al Reno Anteriur (Vorderrhein) e el furma el fiüm Reno (Rhein). La conflüenza l'è pròpi in sül cunfin intra i cumün de Domat/Ems, Bonaduz e Tamins. El Reno dopo la conflüenza el segna anmò el cunfin setentriunal de Domat/Ems, ancamò con Tamins e püsee innanz con Felsberg.

Storia

Domat/Ems l'è menziunaa la prima volta in de l'ann 765 col nom de colonia de Amede. Ems a l'è el nom del paes in tudesch e Domat a l'è el nom in rumancc. Dal 1943 el nom ufizial del paes l'è stat definit 'me l'uniun dei du nom.

L'andament storegh de la popolazion l'è indicaa in de la tabela chi sott:

ann	popolazion
1850	1,247
1900	1,504
1941	1,955
1960	3,469
1970	5,701
1990	6,442
2000	6,372

Situazion linguistega

A Domat/Ems fina al secul XIX la popolazion la parlava squas esclüsivament un dialet de la lengua Rumancia. Da la seconda metà del secul l'ha cuminciaa a cress el nümer dei parlant tudesch, a bun cünt in del 1880 i parlant rumanc i eva ancamò el 90 % e in del 1900 i eva el 89 %. Da alura però la percentüal l'ha cominciaa a calà e in del 1941 i eva el 76 %. Dopu la segonda guera mondial gh'è staa el surpass e in del 1970 la percentüal de parlant rumanc l'eva restada apena el 33%.

L'andament dei ültem ann l'è ilüstrada in de la tabela chi desuta:

Situazion linguistega a Domat/Ems
Lengua	Censiment 1980		Censiment 1990		Censiment 2000
	Nümer	Percentüal	Nümer	Percentüal	Nümer	Percentüal
Tudesch	3450	55,06 %	4403	68,35 %	4670	73,29 %
Rumanc	1846	29,46 %	1016	15,77 %	704	11,05 %
Italian	766	12,22 %	629	9,76 %	471	7,39 %
Abitant	6266	100 %	6442	100 %	6372	100 %

Nota: I parlant italian i eva imigrant da l'Italia e minga svizzer de lengua italiana.

Galeria de fotu

• 
  La frazion növa de Richtung Westen
• 
  Sogn Gion sura al Dorfkerns
• 
  Gesa de Sogn Gion (San Giuan) a Domat/Ems
• 
  Tuma Tschelli

Riferiment

Wikimedia Commons

al gh'a dent roba culegada a:

Domat/Ems

Ligam de föra

• Domat/Ems in Todesch, Franzes e Italian in ligna al Dizionari Stòrigh da Svízzera.