Lombard Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda

El Domenico Barbaja (Milan, 10 de avost 1777 - Napoli, 19 de otover 1841) a l'è stad un imprenditor e barista lombard.

El Barbaja in di agn 1820

Biografia Modifega

Om de gran energia, l'ha scominciad a lavorà in del mond di cafèaus, indova che l'ha fad fortuna con la barbajada, o ben una bevanda a bas de cafè, panera e cicolat, che 'l gh'ha havud inscì tant de sucess che l'è stad bon de dervì 'na serie de cafè in la cità domà a vendéla.

Quand che gh'è stad i guerre napoleoneghe l'ha fad 'n oltra fortuna a vender munizzion e, quand che i frances hann legalizad el sgioeugh d'azard, l'ha tacad anca a fà el mazzer a la Scala, fina a ciapà el contrat per gestì tut el sgioeugh del Teater in del 1805. Cont i frances che eren dree per rivà in Bassitalia el taca a preocupàss de ciapà di concession lilinscì, e in del 1806 el riva in la cità partenopea.

In del 1809 ghe dann in concession el Teater San Carlo, la cà de l'opera pussee importanta de Napoli, e anca el Teater Noeuv, oltra a du alter teater pussee piscinit, che 'l gh'ha havud in gestion fina al 1824. A Napoli el viveva in del Palazzi Barbaja, in del quarter San Ferdinando.

Fina al 1821 l'ha gestid anca i teater viennes de Kärntnertor e 'l Theater an der Wien. Poeu, in del 1826, l'è tornad a Milan per un poo per ciapà in gestion la Scala, per tornà poeu in di Do Sicilie.

Gh'ha dad lavorà al Gaetano Donizetti, Vincenzo Bellini, e Carl Maria von Weber, in del 1815 gh'ha dad al Gioacchino Rossini un contrat de set stagion e 'l compositor l'ha fad des oeuvere, in tra de lor Otello, Armida, Mosè in Egitto, Ermione, La donna del lago e Maometto II.

In tra i cantant volud del Barbaja gh'eren el Giovanni David, l'Andrea Nozzari, el Michele Benedetti e anca l'Isabella Colbran, che l'è stada l'amanta del Barbaja, ma poeu l'ha lassad per el Rossini. El se metarà poeu con la Cecconi.

L'è infin mort a Posillipo in del 1841.

Bibliografia Modifega

  • Budden, Julian (1998), "Domenico Barbaia" in Stanley Sadie, (Ed.), The New Grove Dictionary of Opera, Vol. One. London: Macmillan Publishers, Inc. ISBN 0-333-73432-7 ISBN 1-56159-228-5

Alter proget Modifega