Tit Flavi Domizian
Tit Flavi Domizian (Titus Flavius Domitianus; Roma, 24 otober 51 - Roma, 18 setember 96), l'è staa on imperador roman del 14 setember 81 al 18 setember 96 cont el nòmm de Ceser Domizian August Germanegh (Cæsar Domitianus Augustus Germanicus). L'è staa l'ultim imperador de la dinastia Flavia. L'è cognossuu cont el nòmm de Domizian.
I origin e fameja
ModifegaEl Domizian l'è nassuu a Roma quand che'l sò pader Vespasian, che poeu el sariss diventaa imperador, l'eva anmò on militar. L'è staa cressuu comè vun dij futur senator. L'ha studiaa retòrega, leteratura, legg e l'art del governà. El Svetòni el scriv che l'era on bagaj istruii ed educaa. Menter el sò fradel magior, Tit, l'ha seguii el pader in dij guèrr in Afrega e in Giudea, lù l'è restaa a cà. La soa mader l'era la Flavia Domitila Magior.
La vita duranta i regn del pader e del fradel
ModifegaIn de l'Ann dij quatter imperador (69), quand el sò pà l'ha sconfigiuu i òlter pretendent, lù l'ha faa l'ambassador dij Flavi al Senaa, prima che'l Vespasian rivass a Roma. Quand Vespasian l'è diventaa imperador, l'importanza del Domizian l'è cressuda. L'ha sposaa la Domizia Longina, tôsa del general Gnee Domizi Corbulon, dòpo che lé l'ha lassaa el sò vegg marii, l'Eli Lamia.
L'è staa consul on quaj de vòlt, ma l'era on incarich onorifich. Infatt, vessend el segon fioeu de l'imperador, l'era liber dij responsabilitaa. Ma quand el fradel, anca lù imperador, l'è scomenzaa a morì, lù l'ha sercaa (e trovaa) l'ajutt dij Pretorian per diventà el noeuv princip (el Tit el gh'aveva minga dij fioeu).
Domizian imperador
ModifegaQuand el Tit a l'è mòrt, el Domizian l'è staa content, perchè l'amava nò, soratutt perchè l'era el favorii del pader. Donca, quand l'è diventaa imperador, l'ha voruu vendicàss de tucc i tòrt che l'aveva ricevuu. L'è staa nemis del Senaa, ritegnuu de lù contrari al poder imperial. L'è staa on disaster comè amministrador econòmich, l'ha cassaa via la soa miee (che l'era stada trovada cont on amant, l'ator Paris), l'ha faa sù a Roma circa cinquanta costruzion monumentaj (traj quaj anca el Colossee), l'ha sposaa la tôsa del fradel (s'ciopada in del 91), l'ha fondaa Prima Legion Minervia.
Traj sò nemis, e donca lù l'ha perseguitaa, gh'hinn staa i Giudee, i Cristian, el sò cusin Flavi Clement (che l'aveva cercaa de diventaa imperador) e i nòbil, che hànn faa on gran numer de congiur. L'ultima, in del 96, con l'ajutt de la soa vegia miee, el gh'ha avuu success: on servitor l'ha massaa insema al Stefan, l'aministrador de la Giulia, la soa segonda miee. El noeuv imperador l'è diventaa donca el vegg senator Nerva.