Peregóne

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

El peregóne l'è 'n càzo particolàr de pereànse che l'è caraterìstica de chèi fiùr endóche i pétali e i sépali i è mìa diversificàcc.

En sèrte fiùr l'è mal fà a diversificà i elemèncc del càles e chèi de la coròla cioè l'è mìa isé fàcil catà fò quai che i è i pétali (che i fùrma la coròla) e quai che i è i sépali (che i fùrma 'l càles). L'ensèma de chèsti elemèncc mìa diversificàcc el vé ciamàt peregóne (paròla che vé del gréco: peri = entùren, gonio = strütüre de reprudusiù) e i elemèncc che i la fùrma i vé ciamàcc töcc tépali. Quan che i tépali i è culuràcc e i g'ha aspèt de pétali, el peregóne el vé ciamàt peregóne curulì, (che g'ha aspèt de coròla), semài che 'nvéce i g'ha aspèt de sépali el vé ciamàt peregóne calisì (che g'ha aspèt de càles).

Peregóne (de culùr créma) e paraperegóne (zalt) endèn Narcissus

Fiùr de Hymenocallis speciosa, se pöl véder el paraperegóne che l'önés i filamèncc dei sés stam

Paraperegóne

Ogna pétalo o tépalo che 'l fùrma la coròla l'è furmàt de 'na «öngia» che 'l la té tacàt al resetàcol e de 'na part piö grànda e vistùza. En sèrte zèner — el (Narcissus) per ezèmpe — endèla part alta de l'öngia gh'è 'na apendìs ligulàra che la vé a furmà 'na cópa a l'intèrno del sércol de tépali. Chèsta curùna la vé ciamàda «paraperegóne» o «fàlsa coròla». En sèrte óter càzi —Hymenocallis— el paraperegóne l'è custitüìt de 'na membràna che la önés entra de lur i filamèncc dei stam. En chèsto càzo el peregóne el vé ciamàt apò «curùna staminàla».

Bibliografìa

• Dimitri, M. 1987. Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería. Tomo I. Descripción de plantas cultivadas. Editorial ACME S.A.C.I., Buenos Aires.
• Smith, G.L. & Walter S. Flory. Hymenocallis Salisbury. Flora of North America Vol. 26 Page 54, 283, 284.