Josef Radetzky
Josef Radetzky (nomm intregh in todesch: Johann Josef Wenzel Anton Franz Karl Graf Radetzky von Radetz; nomm intregh in cecch: Jan Josef Václav hrabě Radecký z Radče; in lombard: Giovann Isepp Venceslaa Antoni Franzesch Carla cont Radeschi de Radetz, Trebenica, 1766 - Milan, 1858) l'è staa on general austriegh.
L'è nassuu in Boemia. L'è 'ntraa in de l'esercit in del 1784 e l'ha tolt part a la guerra contra i Turch in del 1788-1789 e a quei contra la Francia rivoluzionaria e anca quei contra el Napoleon. In del 1831 l'è staa nominaa comandant comandant di trupp austriegh in Italia.
In del 1848, s'cioppada la rivoluzion a Milan, l'è staa bloccaa cont i sò trupp cinch dì in de la città che l'è staa poeu costringiuu e bandonaa per sarràss in del quadrilater, on insemma de de fortezza in tra Mantova, Peschiera e Verona e Legnago, indove l'ha spettaa i rinforz cont i quai l'ha poeu sconfiggiuu el re Carl'Albert.
L'ann dopo l'ha battuu ancamò a Novara i Piemontes, el 23 de marz, cont el constringg i nemis a l'armistizzi e 'l sò re a l'esili.
Nominaa governador militar del Regn Lombard-Venet, el Radetzky l'è vegnuu famos per la soa severità e per la repression d'ogni sentiment de indipendenza, ma el popolin milanes el ghe voreva ben, inscì lù l'ha poduu viv pacificament in la città fina a la mort.