Scisma de Montaner
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
Cun l’espresiòn Scisma de Montaner se vör spiegà un fàtt che l’è sücess a Montaner, frasiòn de Sarmede, fra el dicember del 1966 e el genàr del 1967.
Quasi tütt i abitant de Montaner i’hann lasàd la cesa catòlica per andà ind’la cesa urtudòsa, perché i èren no d’acordi cun le decisiòn del vèsc de Vittorio Veneto, mons. Albino Luciani, ch’el sarèss diventàd papa Giuànn Pàul I.
I fàtt
ModifegaTütt l'è cumenciàd el 13 de dicember 1966 quand l'è mòrt el cüràt, don Giüsèpp Faè, che l'era lì dal 1927. La gent l'avarès vursüd che diventeva cüràt l'asistent don Antòni Botteon. Ma mons. Luciani l'ha numinàd cüràt don Giuànn Gava e la gent la gh'è restàda mal a sè. El vèsc l'ha dìt che i cüràt, per Dirìtt Canònic, i'ènn nò elètt e che la decisiòn de numinài l'è apena del vèsc. Don Giuànn el gh'eva de rivà el 22 de genàr 1967.
La gènt la ghe steva nò e l'ha prupòsta al vèsc de fa restà don Antòni almèn cùme vice-cüràt, ma el vèsc l'a rispòst che per un paesìn insì picinìn basteva un prèt sùl.
Alùra el paès el s'è divìs fra i ratt de sacristia, che i vureven nò ribelàs al vèsc, e i gàtt che i vurèven don Antòni cùme cüràt.
El 22 de genàr 1967 la gènt l'eva müràd le porte d'la la cesa e la vurèva nò fagg fà San Martìn a don Giuàn. El 9 de febràr 1967 la gènt de Montaner l'è andàia a Ruma per pudè parlà cul papa sènsa riesìg; anca se l'ha mandài un fratìn vècc, frà Casimiro de Monselice per dì la mèsa, e per cercà de calmà la pupulasiòn, per 6 mès. Dòpu 6 mès la gent la mulèva nò el màss e alüra mons. Luciani l'ha numinàd don Pèder Vernier nöu cüràt.
Don Pèder l'è rivàd el 12 de setèmber 1967 è l'è stài saràd sü in sulè d'la canonica. Alùra mons. Luciani l'è rivàd a Montaner scurtàd da la Pulisìa è l'ha purtàd via el Santìsim dal tabernàcul d'la cèsa, e l'ha lasàda praticamènt scunsacràda.
El scisma
Modifega
La gènt, che la se rasegnèva nò, l'ha mìss in att un scisma, e l'ha fundài la cèsa urtudòsa a Montaner. El 26 de dicember 1967 l'è staia celebràda la prima mèsa urtudòsa bizantina. El cüràt urtudòs, pàder Claudio Vettorazzo l'è rivàd a Montaner in pianta stàbil el mès de giügn del 1969. El 7 de setmeber 1969 l'è stàia cunsacrada la cèsa.
I urtudòss de Montaner i g'hann vìd un bel po' de prublemi, però: infàti i'eren diventàd urtudòss püsee per andàg cuntra al vèsc Luciani. Anca don Claudio el g'ha vìd tanti prublemi per una vita sregulàda e l'è stài arestàd in del 1994 [1].
Apena dal 1998 i s'enn calmàde un po' le acque e la cumunità urtudòsa la g'ha üficialmènt el rito bizantino.
In del 2000 l'è stài fundàd anca un munastèr de suore ch'i dipendun dal Patriacàd de Costantinopoli, e incö la cesa l'è frequentada anca dai crstiàn ch' riven da l'Europa dl'Est. In del dicember 2013 la brüsa per un incendi bell gram, e hin ancamò dree a fàlla sü.
Riferimènt
Modifega- Valentina Ciciliot, Il caso Montaner. Un conflitto politico tra chiesa cattolica e chiesa ortodossa, Venezia - Ca' Foscari, 2004.