Arcur

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard ucidental, cun l'urtugrafia ünificada.

Arcur



Stat	Itàlia
Regiun	Lumbardía
Pruvincia	Munza e Brianza
Cuurdinade	9°19′36″ E 45°37′39″ N Vedè sü la mapa
Abitant	17 874 ab.
Superfiss	9,3 km²
Densità	1 922 ab/km²
Altitüden	193 m s.l.m.
Frazziun	Bernaa, La Cà, Cassina del Brün, Cà Bianca
Cumün tacaa	Biasson, Cuncurezz, Munscia, La Santa, Vimercaa, Camparada, Lesmu
CAP	IT-20043
Còdes ISTAT	108004
Prefiss tel.	039
Sit uficiàl del cümü

Arcur l'è un cumün de la pruvincia de Munscia e Brianza. El cünta 17 874 abitant (dàto del Dic 2015 ^[1]).

L'è tacaa ai cumün de Biasson, Cuncurezz, Munscia, La Santa, Vimercaa, Camparada, Lesmu.

StoriaModifiché

I ducüment püssee antigh a hin del IX secul e a hin dunaziun a ges de part di abitant de Vico Arcole o Loco Arculi. In de l'Età de mezz la se tröva in la Piev de Vimercaa: el gh'ha düü munastee, quel de San Martin e la Cà di Ümiliaa a Sant Apulinar.
In del libar de Gufred de Büssur (el Notitiae Sanctorum Mediolani) l'è citada la gesa de Sant Üstorgg, che l'è diventada parochia ai temp de San Carlu Burumee.
A partì del XVII secul se scumincia a fà sü un poo de vil de delizia, cumpagn de la Vila Burumee, la Cazzöla e la San Martin; la gesa del dì d'incö l'è del 1716.
El cumün l'è cressüü in di ültim secul prima grazie cun la custrüziun de la feruvia e pö dopu cunt indüstri 'me la Falck, la Gilera e la Peg Perego.

El dialettModifiché

Per savenn pussee, varda l'articol Dialett brianzoeu.

A Arcor se parla ona variant brianzoeula de la lengua lombarda. Te 'l chì on quai esempi de diferenza cont el standard milanes.

Lombard	Milan	Arcor
numm	[nym]	[nøm]
poresin	[pure'zĩː]	[pure'zeŋ]
reson	[re'zũː]	[re'zoŋ]

Fina al luj de 2012 a Arcor a gh'era on cartell stradal bilengov italian/lombard a l'entrada del comun.

GeugrafiaModifiché

La furmaziun geulogiga d'Arcur l'è fada sü de un teren flüvial e glacial e de deposit murenigh. L'è rich d'argila e gh'è un bel poo de fald.

FrazziunModifiché

Bernaa, la püsè populusa;
Buttafava;
La Cà;
Cassina del Brün;
Cà Bianca;

Sit interessantModifiché

Gesa de Sant Üstorgg, (XIV sécul, ma recostruida nel 1716);
Vila Burumee, cunt ul parch, incö sit del Cumün e parc pübligh;
Vila San Martin (gemò Vila Casaa-Stampa) cunt ul parc, pruprietà privada (a l'è del Silvio Berlusconi);
Vìla "La Cazzöla", pruprietà privada;
Vìla Ravizza, pruprietà privada;
Vìla Buttafava, (fin del XVIII sécul);
Palazzo Durini, a Bernaa;
Gesa de Sant Apulinar;