Príncipe (isula)

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Príncipe a l'è la püssee piscinina di dò isul principaj de São Tomé e Príncipe. El teritori de l'isula a l'è un distret ünegh e del 29 de april del 1995 al furma una pruincia utonuma.

Geugrafia

L'isula a l'è in de l'Ucean Atlantich al largh de l'Africa ucidentala, la gh'ha una süperfiss de 136 km² e una pupulaziun de pressapoch 5000 abitant. La sò altitüdin massima a l'è de 948 meter e l'è ciamada el Brich de Príncipe. El brich a l'è dent in del Parch Naziunal de Obo, al süd de l'isula. Un temp in del nord e in del center de l'isula a gh'eren di piantagiun, ma incö quij teritori chì a hinn per la püssee part quataa di furest.

Storia

L'isula l'hann descuerta i purtughes el 14 de genar del 1471 e ciamada Santo António. In del 1502 a l'è divegnüda una dunaziun de la curuna e ciamada isula de Príncipe. In del 1573 a l'è turnada a vess un aministraziun direta de la curuna purtughesa e l'è stada giuntada a São Tomé (isula) per furmà la culonia de São Tomé e Príncipe, che pöö in del 1975 l'ha cunquistaa l'indipendenza.

Demugrafia

El paes principal a l'è Santo António, la sed d'un reuport. Se parlen el purtughes, el Principense (o Lunguyê) e, anca se de men, el Forro, una lengua creola.

Cüriusità

Alter isul püssee piscininn a gh'hinn inturna a Príncipe, cumè Ilheu Bom Bom, Ilhéu Caroço, Tinhosa Grande e Tinhosa Pequena. In quij isul chì l'Arthur Eddington e i sò gent aveven faa la pröa sperimentala de la Teuria de la relatività de l'Albert Einstein düranta l'ecliss del 1919.