Pruvincia del Verban-Cüsi-Ossula

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

---

La Pruincia del Verban-Cüsi-Ossula (VB)/(VCO) l'è na pruincia del Piemunt che la gh'ha 159.942 abitant. La se tröva a nord del Piemunt e l'è tacaa a nord, ovest e a est a la Svizzera (Tisin e Vales), a est a la Lumbardia (Pruincia de Vares), a sud ai Pruinc de Nuara e Vercei. L'è nassüü dop che j'han metüü insema tri sit geugraficament separaa, ma che partegniven tücc a la pruincia nuaresa.

• Süperfis: 2.255 km²
• Pupulaziun (2019): 157.942 ab.
• Densità: 71 ab./km²
• Nümer de cumün: 74
• Capital (pup. 2019): Verbania (30.434 ab.)

---

Geugrafia

La pruincia la se tröva nela part püssee setentriunal del Piemunt e el so territori l'è principalment furmaa da muntegn. Geugraficament la pruincia l'è furmada da tre realtà: el Lagh Magiur, el Lagh d'Orta e la Val d'Ossula.

Lenguagg

Cumpagn del rest de l'Italia, anca in del Verban-Cüsi-Ossula la lengua ufizial a l'è l'Italian. A bun cünt, la lengua regiunal a l'è 'l Lumbard, in di sò variant püssee ucidentai: in sül lagh Magiur se parlen dialet varesot e verbanes; püssee a süd, i parlà se messeden cunt el Nuvares e ciapen carater de transiziun cunt el Piemuntes (per esempi arent al Lagh d'Orta); in la Val d'Ossula se parla un dialet püssee alpin, che in di zonn setentriunai el ciapa i carateristigh del dialet ticines.
Inultra besogna minga desmentegà che in di paes de Macügnaga e de Furmazza l'è parlaa el Walser.

Cumün

La pruvincia del Verban-Cüsi-Ossula la gh'ha 74 cumün ([1] Arqiviad qé: [2] ). I comun de la pruvincia del Verban-Cüsi-Ossula a hinn Antrogna, Ansòla, Riscian, Arula, Vran, Bascén, Bani Ansin, Bavén, Bee, Belgiraa, Beura, Bügnanch, Bruvél-Campugnin, Calasca-Castiun, Cambiasca, Caner, Canöbi, Cavrèsc, Cäsàal dlä Cort Cèrä, Vall Cannobina (comun), Céch Muril, Cesara, Cussögn, Cravegia, Creula, Crö, Dòm, Dravegn, Furmassa, Germagn, Ghifa, Gignés, Gravaluna, Gür, Ntragna, Luréa, Machignaga, Bulèj, Malesch, Mascira, Maciola, Margoeuzz, Misgina, Muncrestes, Muntaschéi, Gnugn, Ugebi, Umegna, Urnavass, Palanzén, Pedmelera, La Pieu, Premen, Premia, Premusél, Quarna de Sura, Quarna de Sot, Re, Santin, Santa Maria, Borgomezzavalle, Stresa, Zén, Trarich, Trasc'quera, Truntan, Struna, Vanzun, Varsc, Verbania, Vignun, Vila d'Ossula, Vilèt e Vugogna.

De chest i pussee grand per pupulaziun i hinn:

Commune	Population
Verbania	30,434
Dom	18,119
Umegna	15,171
Gravelona	7,805
Vila d'Ossula	6,520
Canöbi	5,117
Stresa	4,890