Tetrich
El Cai Pii Esuvi Tetrich (Caius Pius Esuvius Tetricus; mòrt dòpo el 273) l'è staa l'ultim imperador de l'Imperi di Gali, vun statt secessionista de quell de l'Imperi Roman, e che 'l gh'aveva come territòri la Galia e la Britania. L'è regordaa traj Trenta Tirann de l'Historia Augusta.
Nasuu de familia nòbil e senatorial, a l'era el governador de la Provincia d'Aquitania sòta el regn de l'usurpator Vitorin. A la mòrt de quest ultim (ò fòrsi dòpo quela del Domizian II) la mader del Vitorin, Vitòria, l'ha daa on fracch de danee a l'esercit per fà nomenà imperador pròpri el Tetrich arent a Bourdeaux (agn 271). I provincc de Galia e Britania l'hann reconosuu, menter la Spagna e la citaa de Strasburgh hin tornaa a l'Imperi Roman.
Dòpo l'elezion, el Tetrich e l gh'ha avuu de contrastà on'invasion de Todesch, che voreven aprofitàss de la mòrt del Vitorin: in ocasion de la vitòria l'ha celebraa la Victoria Germanica. Poeu l'è 'ndaa a Trevir per fàla diventà la soa noeuva capital al pòst de Colònia, decision dovuda a la magior vicinanza al Reno (util per rivà subit sul loeugh in cas de alter invasion germanich). Contra i Todesch l'ha combatuu anca l'agn dòpo. In del 273 l'ha nomenaa el sò fioeu Tetrich iunior Ceser.
Duranta el sò regn, el Tetrich el s'è voruu minga espand, se se cunta minga la soa reconchesta de l'Aquitania, che l'era tornaa ai roman quand l'imperador l'era el Claudi II.
In del 273, dòpo avè reciapaa i provincc orientai, l'imperador roman Aurelian l'ha scominciaa la soa guerra contra l'imperi di Gali, per reportàl sòta el domini de Roma. L'agn dòpo (tra febrar e marz) l'imperador e l'usurpator s'hinn combatuu in de la Batalia de Châlons. Chì, i duu Tetrich hinn staa ciapaa del nemis e portaa a Roma per el trionf de l'imperador (insema a la famosa regina Zenòbia). Dòpo questa umiliazion tucc e duu i Tetrich hin staa lassaa viv e 'l Tetrich el gh'ha avuu ona carega aministrativa in del Sud de l'Italia (corrector Lucianiæ et Bruttiorum). L'è mòrt dòpo on quai de agn.