Mont Carass

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Mont Carass (nom ufizial in italian: Montecarasso) a l'è un cumün svizzer del distret de Bellinzona. in del Canton Tesin. Al gh’ha 2 802 abitant (dato del 31 Desember 2013^[1]) e una süperfiss de 9.70 km², e al se tröva a una altitüden de 237 meter sura al livel del mar.

Mont Carass
Comun

Dats aministrativ

Nom ofiçal

Monte Carasso

Politega

Consili comunal

Territore

Coordinade

46°11′N 9°00′E / 46.183333°N 9°E

OSM

237 e 238 m s.l.m

9,7 km²

ab.

ab./km²

Confin

Giübiasch, Gurdün, Cügnasch-Geira, Próns e Sementina

Fus orari

UTC+01:00 e UTC+02:00

Varie

091

6513

TI

Localizazion

Sit istituzional

El cumün de Mont Carass a l'è tacaa ai cumün de Belinzona, Cügnasch-Gera, Giübiasch, Gurdün, Próns e Sementina.

Demugrafia

Abitant

Monüment d'interess

La gesa de San Bernard de Mentun

La gesa de San Bernard, la paruchial antiga, sitüada a meza costa del munt l'è ona custrüzziun fada sü intra la fin del secul XI e 'l prinsipi del secul XII. La gesa la g'ha ona pianta cunt ona navada ünica cuverta d'on sufii a trav a vista. El dedent l'è squaas tüt afrescaa. El campanin l'è staa faa sü in dal secul XVI insema cunt el portegh innanz a la faciada e ona capela dent a la gesa.

Pruverbi in del dialet de Muncarass^[2]

Agn besest, fegn per tücc i crest.
Chii che i è ricunuscent, i 's cugnuss sül mument.
El ciapàa l'è sempru parent dal dàa.
El matrimoni l'è migja dumà ros e fiuu, ma ancja spinn de diversi culur.
El meis de masg l'è 'l meis di asen.
E nàa inanz e 'm rump er buca, e nàa indré e 'm rump er cupa.
Er oli u sta de surevia er aqua.
Gj'è migja carn el macél che prest u tard le vagja vie.
I cujun i gj'ha er su religiun.
I nüri de ust i va tö legn de ruru.
La nev che vegn prima de Santa Caterina, la va inmò del pciagn er scima.
O tort o resun, er presun l'è facia per i cujun.
Per San Gutard, i fasö i gj'ha de vess in dal camp.
Se 'ne femne in cjà le fa migja ecunumia, er um u pò laurà fign duman er Avemaria.
Se u pciöv el dì de Sensiun, tücc i vacj i va burelun.

Bibliugrafia

Johann Rudolf Rahn, I monumenti artistici del medio evo nel Cantone Ticino, Tipo-Litografia di Carlo Salvioni, Bellinzona 1894, 218-219.
Virgilio Gilardoni, Inventario delle cose d'arte e di antichità, Edizioni dello Stato. Bellinzona 1955, 250-255.
Bernhard Anderes, Guida d'Arte della Svizzera Italiana, Edizioni Trelingue, Porza-Lugano 1980, 30-31.
AA.VV., Guida d'arte della Svizzera italiana, Edizioni Casagrande, Bellinzona 2007, 54-55.

Riferiment

↑ Statistik Schweiz – STAT-TAB: Ständige und Nichtständige Wohnbevölkerung nach Region, Geschlecht, Nationalität und Alter
↑ VSI - Vocabolario dei dialetti della Svizzera Italiana, Lügan/Belinzona, 1953-...

[1] Statistik Schweiz – STAT-TAB: Ständige und Nichtständige Wohnbevölkerung nach Region, Geschlecht, Nationalität und Alter

[2] VSI - Vocabolario dei dialetti della Svizzera Italiana, Lügan/Belinzona, 1953-...

[1]

[2]