Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.


El Canton Grisun (tudesch: Graubünden; rumanc: Grischun; frances: Grisons, talian Grigioni), l'è el püssee grand e el püssee uriental di 26 canton de la Svizra. Insema al Tisin, l'è vün di dü canton induè che se la parla la lengua lumbarda.

Canton Grisun
Canton
Canton Grisun - Bandera Canton Grisun - Stema
Canton Grisun - Sœmeanza
Canton Grisun - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal Grigioni, Chantun Grischun e Graubünden
Stat Svìzzera
Capital Coira
Lengue ofiçai todesco stàndar svìsaro, Lengua rumancia e lèngua italiana
Oltre lengue Lengua walser, lèngua italiana, Lengua rumancia, Lengua lombarda e Lenga dij segn dla Svìssera italian-a
Nassida 1803
Politega
President
Orgen lejislativ Gran Consili
Territore
Coordinade 46°45′N 9°30′E / 46.75°N 9.5°E46.75; 9.5
OSM 1686631
Voltituden 585 m s.l.m
Superfix 7 105,39 km²
Abitants 198 379 ab.
(31 dicember 2018)
Densitaa 27.92 ab./km²
Confin Canton Tisin, Canton Glarona, Canton Uri, Canton San Gal, Vorarlberg, Tirol, Lombardia, Südtirol, Trentin-Sudtirol, Pruvincia de Com, Pruvincia de Sundri, Gravedona, Liv e Dòss
Fus orari UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Codex ISO 3166 CH-GR
Sigla autom. GR
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Canton Grisun - Localizazion
Canton Grisun - Localizazion
Sit istituzional
 
I lengh in del Cantun Grisun

El cantun Grisun a l'è l'ünegh cantun svizer che 'l gh'ha trì lenguf ufiziaj: el tudesch, el rumanc e 'l talian. El lumbard l'è la quarta lengua, ma l'è mia recugnussüü ufizialment. El Grisun a l'è l'ünegh cantun de lengua rumancia.

I dialet tudesch del Grisun fan part de dü grüp principaj:

  • el tudesch svizer che'l se parla in de la capital Coira e in de la püssee part del cantun;
  • el tudesch walser, che'l se parla in di enclav e isul lenguistich walser che gent del Vales i aveva fundaa in del temp medieval.

El dialet de Samignun, l'ünegh dialet svizer che'l fa part del grüp di dialet tirules (bavares-austriach).

Cinch dialet principaj (ses cunt el Jauer) fan part de la lengua rumancia: el Sursilvan, el Sutsilvan, el Surmiran, el Puter e'l Vallader. El rumanc al gh'ha anca una furma standard cumüna, ciamada rumantsch grischun.

In del teritori con lengua ufiziala taliana, se parlen di dialet lumbard alpin.

Statistich

Modifega

Abitant e maderlengua (2000):

tudesch: 127'755 (68%)
rumanc: 27'038 (14%)
talian: 19'106 (10%) (al tira dent anca el lumbard)
alter: 13'159 (8%)

Distret

Modifega
 
I distret di Grisun

El cantun a l'è dividüü in 'sti distret chì:

Ligam de föra

Modifega

Sit ufizial