Saturno (pianeta)

Disambiguazión – "Saturen" la mena chì. Se te see dree a cercà el dia roman, varda Saturen (dia).

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Saturno
Foto de Saturno utignìda de la Voyager 2 ai 4 de óst del 1981 a presapóch 21 miliù de km. Se èt tré dei sò satèliti gisàcc sö la sinìstra; en ùrden de distànsa del pianeta: Teti, Dione e Rea. L'ombra de Teti l'è proietàda sö l'emisfér sud de Saturno.

Stella mader	Sul
Classificazion	Gigante gasùs
Parameter orbital
(a l'epoca J2000)
Semiass maggior	1 426 725 413 k m 9,53707032 UA
Periaster	1 349 467 375 k m 9,02063224 UA
Afaster	1 503 983 449 k m 10,05350840 UA
Circonf. orbitala	8 958 000 000 k m 59,879 UA
Period orbital	29,45 agn (10 756,1995 dé)
Period sinodegh	378,10 dé
Velocità orbitala	9,137 k m/s (min) 9,639 k m/s (media) 10,183 k m/s (max)
Inclinazion su l'eclittega	2,48446°
Inclinazion dal equat. del Sol	5,51°
Ecentricità	0,05415060
Longituden del noeud ascendent	113,71504°
Argom. del perieli	338,71690°
Satellit	62
Anel	16
Dati fisegh
Diameter equat.	120 536 k m
Diameter polar	108 728 k m
Schissament	0,09796
Superfiss	4,27 × 10¹⁶ m²
Volum	8,27 × 10²³ m³
Massa	5,6846 × 10²⁶ k g
Densità media	0,70 × 10³ k g/m³
Acceleraz. de gravità in superfiss	8,96 m/s² (0,914 g)
Velocità de fuga	35 490 m/s
Period de rotazion	0,449375 dé (10 h 47 min 6 s)
Velocità de rotazion (a l'equatùr)	9 870 m/s
Inclinazion assiala	26,73°
A.R. polo nord	40,59° (2 h 42 min 21 s)
Declinazion	83,54°
Temperatura in cima ai nigol]]	93 K (media)
Temperatura superficiala	82 K (min) 143 K (media)
Pression atm.	140 000 Pa
Albedo	0,47
Dati d'osservazion
Magnituden app.	0,7^[1] (media) 0,43^[1] (max)
Magnituden app.	1,2 e −0,24
Magnituden ass.	28
Diameter apparent	14,5"^[1] (min) 20,1"^[1] (max)

Saturno l'è 'l sèst dei pianéti del Sistema Solar en ùrden de distànsa del Sul e 'l segónt per màsa dòpo 'l pianéta Giove. L'è caraterìstich per el sò sistéma de anèi isé spès e lüminùs che l'è stat oservàt de la tèra amò endel sècol XVII de Galileo Galilei che però, per vìa de le atresadüre òtiche rüdimentàle, el l'ìa töt fò per de le lüne. Ensèma a Giove, Urano e Nettuno, l'è clisificàt come 'n "gigante gasùs". El g'ha 'n ràgio médio 9,5 ólte chèl de la Tèra e 'na masa 95 piö grànda de chèla del nòst mónt.

Saturno l'è furmàt per el 95% de idrogeno e per el 3% de elio. El giandì centràl l'è furmàt de silicàcc e gias, e l'è cuarciàt zó de 'n mantèl spès de idrògeno metàlich e piö a l'estèrno de idrògeno al stat de gas. ^[2]

Se calcùla che la velocità dei vèncc endel'atmosféra de Saturno la pöde rià 'nfìna ai 1800 km/h, en bèl tòch piö fòrti de chèi de Giove, ma 'n bris de méno de chèi de Netuno.^[3]

El sistéma de anèi l'è furmàt per lo piö de giàs e pólver de silicacc. Gh'è stat cöntàt enfìna a 'ncö 'na sesantìna de lüne, ma giöna de chèste, Titano, la piö granda, la g'ha particularità ünica de ìga 'na atmosféra de 'na sèrta cunsistènsa.

Paràmetri orbitài

'Na reprezentasiù de l'òrbita de Saturno

Saturno el gìra entùren al Sul a 'na distànsa média de 1,427 × 10 ⁹ km, e 'l ghe met 29,458 agn terèstri a fà 'na revulusiù compléta. L'as de rotasiù l'è 'nclinàt de 26,731°, isé che 'l pianéta el g'ha 'n cìclo de stagiù che se 'nsomèa a chèl de la Tèra e de Marte, ma 'n bèl tòch piö lónch. El perìot de rotasiù de Saturno söl sò as el vària a segónt de la quota; i leèi süperiùr, a l'equatùr, i ghe mèt 10,23378 ure per fà 'n gir entréch, envéce el giandì e 'l mantèl i ghe mèt 10,67597 ure. L'öltema stìma del perìot de rotasiù de Saturno l'è stada fàda endel més de setèmber del 2007 e l'è de 10 ure, 32 minücc e 35 ± 13 segóncc, e l'è bazàda sö 'na média de divèrse mizürasiù fàde de le sónde spasiài Cassini, Voyager e Pioneer^[4]

Riferimèncc

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 (EN) NASA: Saturn Fact Sheet. NASA. URL consultad in data 20 febbraio 2011.
↑ Jerome Jame Brainerd. Characteristics of Saturn. The Astrophysics Spectator, ottobre 2004. URL consultad in data 31 luglio 2014.
↑ Nettuno. brera.inaf.it. URL consultad in data 31 luglio 2014.
↑ ^ J. D. Anderson; G. Schubert, Saturn's gravitational field, internal rotation and interior structure in Science, vol. 317, nº 5843, 2007, pp. 1384–1387, DOI:10.1126/science.1144835.

[Saturnfact-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 (EN) NASA: Saturn Fact Sheet. NASA. URL consultad in data 20 febbraio 2011.

[2] Jerome Jame Brainerd. Characteristics of Saturn. The Astrophysics Spectator, ottobre 2004. URL consultad in data 31 luglio 2014.

[3] Nettuno. brera.inaf.it. URL consultad in data 31 luglio 2014.

[4] J. D. Anderson; G. Schubert, Saturn's gravitational field, internal rotation and interior structure in Science, vol. 317, nº 5843, 2007, pp. 1384–1387, DOI:10.1126/science.1144835.

[1]

[2]

[3]

[4]